آزاده صفادوست

تمایل یک توده خاک محصور نشده به خرد شدن تحت تنش های بکار رفته و شکستن آن به قطعه های کوچک تر که دامنه اندازه مشخصی دارند، تردی خاک نامیده می شود. هدف از این پژوهش اندازه گیری و بررسی مقاومت کششی و تردی دو خاک با بافت های لوم رسی و لوم شنی تحت کشت های گندم و یونجه بود. آزمایش ها در سه شرایط رطوبتی هوا-خشک، رطوبت نظیر مکش ماتریک 80 و 50 کیلوپاسکال، برای سه سری اندازه خاکدانه و کلوخه انجام شد. برای جداکردن خاکدانه ها و کلوخه های با اندازه 10-8، 25-15 و 38-30 میلی متر، نمونه های خاک به آهستگی از الک های مربوطه در شرایط هوا-خشک عبور داده شدند. فاکتورهای مورد بررسی شامل بافت خاک و نوع کشت، در رطوبت های مختلف و اندازه های متفاوت خاکدانه و کلوخه، بر مقاومت کششی و تردی خاک اثر داشتند. خاک لوم رسی- یونجه بیشترین مقدار مقاومت کششی را نسبت به خاک های لوم رسی- گندم (21%)، لوم شنی-یونجه (57%) و لوم شنی-گندم (70%) نشان داد که احتمالاً به دلیل رس و ماده آلی بیشتر در این خاک ها می باشد. نتایج نشان دهنده ارتباط معکوس مقاومت کششی خاکدانه ها با اندازه و میزان رطوبت آن ها بود. ترکیب بافت خاک و نوع کشت روند تغییرات تردی را به صورت لوم رسی-یونجه (06/0) < لوم رسی-گندم (09/0) < لوم شنی-یونجه (15/0) < لوم شنی-گندم (20/0) تحت تأثیر قرار داد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار تردی محاسبه شده (16/0) در حدود رطوبت حد خمیرایی (رطوبت نظیر مکش ماتریک 80 کیلوپاسکال) مشاهده شد.