امیرحسین صدر

تاقدیس ماله کوه در قسمت مرکزی زیرپهنه لرستان و از لحاظ جغرافیایی در باختر و جنوب باختری کمربند چین خورده – رانده زاگرس قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش بررسی شواهد نو زمین ساختی مرتبط با تاقدیس ماله کوه با استفاده از تصاویر ماهواره ای، مدل های ارتفاع رقومی و برداشت های صحرایی است. روند این تاقدیس مانند دیگر تاقدیس های منطقه، شمال باختر-جنوب خاور است. رخنمون سطحی در این تاقدیس شامل سازند های سنوزوئیک و کرتاسه بالایی شامل امیران، تله زنگ، کشکان، آسماری-شهبازان و گچساران می باشد. در این پژوهش با استفاده از الگوی آبراهه ای موجود در یال تاقدیس، شاخص های ریخت زمین ساختی مرتبط با اشکال مثلثی شکل و دره های ساغری، پارامترهای ریخت سنجی شامل a (ناهنجاری سلسله مراتبی)، CI (انحنای شکل رود)، Rb (نسبت انشعابات)، Rbd (نسبت مستقیم انشعابات)، L1 (میانگین طول آبراهه های مرتبه یک)، Dd (تراکم حوضه آبریز)، Df (فراوانی حوضه آبریز)، Bs (شکل حوضه)، Af (عدم تقارن حوضه آبریز)، Hi (انتگرال هیپسومتری)، T (تقارن توپوگرافی عرضی) و Hs (فاصله از محور تاقدیس) میزان فعالیت تکتونیکی منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. شکل گیری آبراهه های چنگالی نامتقارن در بخش دماغه تاقدیس نشان از رشد جانبی به طرف دماغه دارد. الگوی آبراهه موازی در نزدیکی محور تاقدیس نشان دهنده شکل گیری حوضه های جوان در اثر فعالیت های نو زمین ساختی است. کاهش مقدار شیب لایه بندی و شیب توپوگرافی به سمت دماغه در یال جنوب باختری تاقدیس و وجود ساختارهای مثلثی شکل فراوان با قاعده طویل و دره های ساغری شکل با پهنای زیاد و عرض کم مجرای خروجی، نشان دهنده رشد جانبی تاقدیس به سمت دماغه و فعال بودن یال جنوبی تاقدیس می-باشد. بر اساس رده بندی شاخص های Af، T، Hi و Bs میزان فعالیت تکتونیکی حوضه های تاقدیس مورد بررسی قرار گرفته است. بیشتر حوضه های موجود در یال جنوبی تاقدیس به ویژه در بخش باختری و حوضه های شکل گرفته در بخش مرکزی یال شمالی تاقدیس در رده حوضه های با فعالیت زمین ساختی بالا و متوسط قرار گرفته اند. رابطه خطی مستقیم و مثبت بین a و Bs بیانگر افزایش ناهنجاری سلسله مراتبی در حوضه های طویل و کشیده است، در مقابل ارتباط منفی بین Bs و Dd نشان از کاهش تراکم آبراهه ها در حوضه های طویل دارد. بین هر جفت شاخص های تراکم و فراوانی حوضه و نسبت انشعابات