علی صادقی نسب

چکیده: مقدمه: ژن گیرنده ناقوسی شکل شماره 4 (TLR4) به عنوان یکی از ژن های موثر در مقاومت یا حساسیت به بیماری های دامی شناخته شده است. در مطالعه حاضر، چندشکلی های اگزون شماره سه ژن TLR4 و ارتباط آنها با مقاومت یا حساسیت به بیماری بروسلوز در گوسفند نژاد مهربان با استفاده از روش چندشکلی آرایش فضایی تک رشته ای (SSCP) و توالی یابی DNA مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روش ها: از تعداد 326 راس میش نژاد مهربان که شامل میش های با سابقه سقط و میش های بدون سابقه سقط بودند نمونه خون در دو لوله با EDTA و بدون ماده ضد انعقاد تهیه گردید. وجود یا عدم وجود عفونت بروسلوز با آزمایش های سرولوژیک پلیت رزبنگال، رایت و الایزا روی همه نمونه ها بررسی گردید و استخراج DNA بر روی 120 نمونه خون گوسفندان (37 نمونه آلوده و 83 نمونه غیرآلوده به بروسلوز) انجام شد. با واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) یک قطعه 256 جفت بازی از اگزون شماره سه ژن TLR4 همه نمونه ها تکثیر گردید. وحود چندشکلی های ژنتیکی قطعه مورد نظر با روش چند شکلی فضایی تک رشته ای منفرد (SSCP) مورد بررسی قرار گرفت. از هر الگوی متفاوت SSCP، تعداد سه نمونه بطور تصادفی انتخاب و به روش سانگر توالی یابی شدند. برای تعیین دقیق تنوع، توالی های DNA نمونه ها بر روی ژنوم رفرنس گوسفند (شماره ثبت ژن بانک NM_001135930.1) همتراز شدند. نتایج و بحث: با بررسی نتایج روش SSCP و داده های توالی یابی، هفت جهش تک نوکلئوتیدی شامل g.1032G>C، g.1066T>C، g.1088A>G، g.1091T>C، g.1097C>G، g.1132C>T وg.1183G>T در پنج الگوی متفاوت SSCP شناسایی شد که به جز جهش g.1132C>T، بقیه باعث تغییر کدون های اسیدآمینه می شوند. بررسی آماری با استفاده از آزمون کای اسکور، ارتباط معنی دار بین ژنوتیپ ها و میزان حساسیت یا مقاومت به بیماری بروسلوز را در گوسفندان مهربان نشان داد که مهمترین آنها چندشکلی تک نوکلئوتید g.1066T>C بود که باعث جایگزین شدن اسید آمینه لوسین به جای فنیل آلانین در کدون شماره 356 زنجیره پروتئینی می شود و همه گوسفندان با ژنوتیپ CC حساس به بروسلوز بودند. نتیجه گیری کلی: مطالعه حاضر نشان می دهد که ژن TLR4 می تواند یک نشانگر ژنتیکی بالقوه برای بررسی مقاومت یا حساسیت به بیماری بروسلوز در گوسفند باشد.