عباس قدیمی

در مناطق متعددی از ایران، از جمله همدان، سنگ های شیستی دیده می شوند. انواعی از شیست ها و میکا شیست ها در مسیر همدان به ملایر، قابل مشاهده است. شهر همدان از مناطق سردسیر کشور است و همین عامل موجب قرار گرفتن سنگ های شیستی آن در چرخه یخ بندان و آب شدن مداوم است، که منجر به کاهش شدید مقاومت شیست ها و تبدیل آن ها به خاک می-گردد. خاک های شیستی حاصل از این فرآیندها از خاک های مساله دار محسوب شده و به دلیل مشکلاتی که ممکن است برای سازه های احداثی بر روی آن ها رخ دهد، باید به دقت مورد مطالعه قرار گیرند. برای بهبود خواص این نوع خاک ها، می توان از روش های بهسازی خاک استفاده کرد. یکی از متداول ترین روش ها در تثبیت، استفاده از سیمان به عنوان پیونددهنده ذرات خاک است، که به دلیل هزینه کم، سهولت دسترسی و نیز دوام مناسب توده نهایی، از دیرباز مورد توجه بوده است. از ماده ضایعاتی گرد کوره سیمان که خصوصیاتی مشابه سیمان دارد، نیز می توان در تثبیت این گونه خاک ها استفاده کرد. این پژوهش اثرات استفاده از سیمان و گرد کوره سیمان را در تثبیت دو نوع خاک شیستی از جنس ماسه لای دار و لای، از طریق مطالعه تغییرات در خصوصیات تراکمی و مقاومتی آن ها، بررسی می کند. به این منظور در ساخت نمونه ها سیمان و گرد کوره سیمان، هر یک جداگانه و نیز به صورت ترکیبی، در نسبت های وزنی 2، 4، 8 و 12 درصد با خاک های مورد پژوهش مخلوط شده و آزمایش های تراکم استاندارد و مقاومت فشاری محدود نشده بر روی آنها انجام شد. همچنین نمونه ها در 4 دوره عمل آوری 3، 7، 14 و 28 روزه مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج آزمایش های تراکم استاندارد بیانگر آن است که افزودن سیمان به خاک، موجب افزایش وزن مخصوص خشک حداکثر و کاهش درصد رطوبت بهینه می شود. ولی افزودن گرد کوره سیمان باعث کاهش وزن مخصوص خشک حداکثر شده و تأثیر محسوسی بر مقادیر درصد رطوبت بهینه ندارد. نتایج آزمایش های مقاومت فشاری محدود نشده بیانگر آن است که افزودن سیمان و گرد کوره سیمان به نمونه ها تا 12 درصد، موجب افزایش مقاومت فشاری محدود نشده، کاهش کرنش متناظر با نقطه اوج مقاومت و افزایش سختی نمونه ها می شود. با افزایش دوره عمل آوری نیز مقاومت فشاری محدود نشده افزایش می یابد. مقاومت نمونه های خاک SM و ML با 12 درصد سیمان در دوره عمل آوری 28 روزه به ترتیب، 59/6 و 40/4 برابر مقاومت نمونه م