عباس قدیمی

وجود انواعی از خاک های ماسه ای بد دانه بندی شده، سست و حاوی ریزدانه در مناطق ساحلی که مستعد زلزله هستند، ضرورت بررسی امکان وقوع روانگرایی را قبل از احداث پروژه بر روی آنها ایجاب می کند. در طبیعت انواع خاک های مخلوط و ترکیبی مانند ماسه های رسی، ماسه های لای دار و لای های رس دار بیشتر از ماسه خالص یافت می شود. این در حالی است که اطلاعات تجربی درباره این نوع خاک ها نسبت به خاک های خالص بسیار کمتر است. لذا نیاز به تحقیقات بیشتر در خصوص چگونگی تاثیر حضور ریزدانه ها بر رفتار تناوبی خاک های ماسه ای وجود دارد. تلاش بر این است که در این پژوهش با بررسی تاثیر ریزدانه خمیری بیش از حد آستانه بر رفتار تناوبی ماسه ساحلی بندر انزلی، تصویر روشنی از چنین عملکردی در اختیار مهندسان و محققان این زمینه قرار گیرد. در پژوهش حاضر مطالعات آزمایشگاهی در چارچوب مکانیک خاک حالت بحرانی به عنوان حالتی مرجع برای بررسی، پیش بینی و توصیف رفتار ماسه در حضور ریزدانه انجام گرفته است. جهت بررسی تاثیر ریزدانه خمیری بیش از حد آستانه بر رفتار ماسه انتخابی، تعدادی آزمایش سه محوری استاتیکی زهکشی شده با تحکیم همسان در شرایط کنترل کرنش و تعدادی آزمایش سه محوری تناوبی زهکشی نشده با تحکیم همسان در شرایط کنترل تنش انجام شدند. آزمایش های استاتیکی در 4 بخش با مقادیر ریزدانه رسی 40، 55، 70 و 100 درصد انجام گرفت. آزمایش های تناوبی نیز در دو درصد رس بیش از حد آستانه 55 و 70 انجام شدند. نتایج حاصل از آزمایش های استاتیکی نشان دادند که با افزایش تنش تحکیمی مقاومت نمونه ها افزایش می یابد و با افزایش مقدار ریزدانه خمیری این مقاومت دچار کاهش می شود. پس از رسم خطوط حالت بحرانی در فضای ν - Logp' مشاهده شد که با افزایش میزان ریزدانه خمیری، خط CSL به سمت بالا حرکت کرده و خط مربوط به رس خالص بالاتر از ترکیب های مختلف ماسه حاوی رس و پایین تر از ماسه خالص قرار گرفته است. تعیین خط CSL* در فضای e* - Logp' موجب کاهش پراکندگی داده ها و استفاده از یک خط واحد به جای چندین خط حالت بحرانی برای درصدهای مختلف ریزدانه بیش از حد آستانه گردید. نتایج آزمایش های تناوبی نشان دادند که مقاومت تناوبی نمونه ها برای مقادیر ریزدانه بیش از حد آستانه تقریبا یکسان بوده و تغییر چندانی ندارد. با توجه به وجود مقدار ریزدانه خمیری بیش از حد آستانه، در هیچ یک ا