اکبر عروتی موفق

مسأله تجلّی و ظهور حق، یکی از مسائل مهم عرفان اسلامی است. همان‌گونه که در موضوع اسماء و صفات الهی آمده است، عُرفا جهان را مظهر تجلّی اسماء و صفات باری تعالی می‌دانند. عالم هستی مظهر صفات الهی، عظمت وحکمت حق تعالی است . در این بین انسان که دارای تمام ویژگی های این عوالم است، توان سیر در مسیر قرب به حق تعالی را دارا است. بر این اساس انسان با سیر عمیق در مسیر حق می‌تواند به قرب حق تعالی، که همان کسب توانایی ظهور اسمای الهی در خود است دست یابد، چرا که سعادت انسان در کسب برترین صفات ناشی از این اسمای الهی است و در نتیجه سعادت انسان نیز تجلی و ظهور این اسماء در انسان است. این پژوهش با در نظر گرفتن این مساله به دنبال کشف ارتباط فی‌مابین این مسیر سعادت و سازه‌های هوش معنوی در بین انسان‌ها در طول زندگی آن‌ها بود. هوش معنوی مجموعه استعدادهای ذهنی شامل ،آگاهی تکامل و کاربرد انطباقی جنبه های غیر مادی و برتر هستی انسان است که به نتایجی نظیر تفکر عمیق و افزایش معنا، شناخت برتر از خود و تسلط بر حالات معنوی ختم می شود. در این پژوهش در بخش هوش معنوی با بررسی کلیه مدل‌های مطرح در حوزه روانشناسی، مولفه‌های هوش معنوی را در قالب 38 سازه و سپس با مراجعه به نظریات روان‌شناسی اسلامی هم با بررسی نظریه‌های مطرح در این حوزه مولفه‌های هوش معنوی در این نگرش را در قالب 12 سازه کلیدی دسته بندی شد. سپس با مراجعه به مفاهیم و مطالب موجود در حیطه اسماء الهی در قرآن و سنت و احادیث و متون عرفانی در نهایت 99 اسم شریفه از اسمای الهی جهت بررسی ارتباط این اسماء از حیث تجلی صفات با مولفه های هوش معنوی مورد بررسی قرار گرفت. لازم به ذکر است این بررسی با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت گرفت و تمامی 99 اسم شریف با تمامی مولفه‌های 38 گانه و هم چنین 12 گانه، تطبیق و در نهایت در دو بخش روان‌شناسی و اسلام این تطابق مورد جمع بندی قرار گرفت.