طرح مساله: جهان به سرعت در حال گسترش زندگی شهری است. سرعت رشد شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران نیز شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده و این رشد شتابان، مسایل و معضلات بسیاری برای شهرهای ایران به دنبال داشته است. در این میان، حاشیه نشینی به عنوان آیینه تمام نمای مسایل شهری، جایگاه و اهمیت خاصی در تحقیقات اجتماعی دارد. روش: این مقاله، به بررسی حاشیه نشینی به عنوان چالشی فراروی توسعه پایدار شهری پرداخته و در این ارتباط علل، مکانیسم و پیآمدهای حاشیه نشینی در شهر همدان با استفاده از رویکردهای کمی و کیفی مورد کندوکاو و بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق با استفاده از تکنیکهای مصاحبه و مشاهده و پرسشنامه محقق ساخته در مناطق حاشیه شهر همدان داده های مورد نیاز جمع آوری گردیده است. یافته ها و نتایج: بر اساس یافته های این مطالعه بخش عمده اسکان غیر رسمی شهر همدان ناشی از مهاجرت های روستا ـ شهری است. حاشیه نشینان از شهر و محله زندگی خود رضایت بالایی ندارند و از احساس تعلق شهروندی پایینی برخوردار هستند. بهبود زیرساخت های فیزیکی شهر یا محله مهم ترین اولویت آنان برای بهبود وضعیتشان محسوب می گردد.
