اسداله نقدی

چکیده: زنان به دلیل شرایط خاص فرهنگی و اجتماعی ایران دارای نیازهای متفاوت برای استفاده از فضاهای شهری هستند. بر این اساس شهرداری تهران از سال 1383 سیاست تأسیس و توسعه ی پارک های بانوان را با هدف ارتقاء توان روحی و جسمی، جهت بخشی به اوقات فراغت، آموزش مهارت های زندگی، انجام تفریحات سالم برای آنان و تأمین امکانات و شرایط مناسب در کلان شهر تهران در دستور کار خود قرار داد. تاکنون، تعداد 4 پارک بانوان در مناطق3، 15، 18 و 19 شهر تهران تأسیس شده است. در ادبیّات برنامه ریزی، پارک بانوان نوعی مداخله ی جنسیّت محور به شمار می رود که حصول نتایج مورد انتظار آن ها نیازمند توجّه به ملاحظات متعددی است. دو ریسک اساسی این پروژه ها، عدم نیل به اهداف تعیین شده و بروز تأثیرات ناخواسته است. روش گردآوری اطّلاعات در این بررسی، ارزیابی تأثیرات اجتماعی (اتا) به همراه تکنیک های مختلف کمّی و کیفی است. بررسی حاضر در راستای ارزیابی دو محور فوق در خصوص احداث پارک بانوان با تمرکز بر تجربه ی پارک بانوان نرگس در منطقه ی 18 شهرداری تهران انجام گرفته است. بدین سبب، در دو بخش ارزشیابی و ارزیابی تأثیرات اجتماعی به بررسی میزان اهداف محقّق شده و تأثیرات پارک های بانوان پرداخته شده است. به طورکلی 4 هدف عمده برای پارک های بانوان عنوان شده است: 1- برطرف کردن نیازهای بانوان، 2- توجّه به سلامتی بانوان و سالم سازی محیط، 3- توجّه به فراغت بانوان و غنی‎سازی آن و 4-بهبود روابط و تعاملات اجتماعی بین بانوان؛ که بر اساس بررسی حاضر، نشان داده شد که هدف (1) در سطح متوسّط و هدف (2) در سطح متوسّط، هدف (3) در سطح زیاد و هدف (4) در سطح کم و ضعیف محقّق شده اند. نتایج بررسی ارزیابی تأثیرات اجتماعی پروژه نیز نشان از 7 نوع تأثیر در زمینه های (اجتماعی، فرهنگی، جسمی و روانی، اقتصادی، حمل و نقلی، زیست محیطی، کالبدی) دارد که از آن جمله می توان از این موارد نام برد: 1- افزایش سطح سلامت بانوان (جسمی، روحی و اجتماعی)، 2- بهبود سرمایه ی اجتماعی و اعتماد اجتماعی بانوان، 3- کاهش اختلافات خانوادگی، 4- توانمندسازی زنان، 5- اشتغالزایی، 6- بهبود حمل و نقل، 7-بهبود جایگاه زنان و برنامه ریزی برای آنان. طبق بررسی انجام شده، بعضی از شرایط پارک بانوان منجر به بروز تبعات و تأثیرات ناخواسته ای شده است، در این بین می توان به :1-تغییر الگوهای فراغتی