زمینه/هدف: آثار مفرغی لرستان برای اولین بار از سال 1221 میالدی در بازارهای عتیقه به عالقهمندان و پژوهشگران معرفی گردید که از نواحیای در غرب ایران به دست آمده بودند. این اشیا به دلیل شمایلنگاریهای سحرانگیز و منحصربهفرد زینتبخش بسیاری از موزههای مهم دنیا هستند. یکی از جالبترین نقشمایههای اجرا شده بر روی این آثار، نقشمایۀ »شبه انسان شاخدار« است. گروهی از پژوهشگران این نقشمایه را مربوط به خدای »سروش «دانسته و برخی دیگر از این موجود به عنوان »گیلگمش« یاد کردهاند و برخی نیز بر این باور هستند که این نقشمایه روایتگر »ارباب حیوانات« است. تمامی این نظریات مبتنی بر تکیافتههایی بدون ارتباط جامع با تمامی مفرغهایی هستند که این نقشمایه بر روی آنها اجرا شدهاست. روش/رویکرد: پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر روی مفرغنههای لرستان، در بستر رهیافت ساختارگرایانه انجام گرفتهاست. دادههای استفاده شده در این پژوهش نیز مبنتی بر تصاویری است که از موزههای مختلف دنیا گردآوری شده است. یافتهها/نتایج: به منظور دستیابی به یک تعریف جامع از نقشمایۀ »شبه انسان شاخدار« یک مجموعۀ 21 عددی از مفرغهای لرستان انتخاب و با بهرهگیری از رویکرد ساختارگرایانه توصیف و منجر به شناسایی یک شخصیت ماورایی با جنسیتی نامشخص گردید. به منظور خوانش ماهیت این نقشمایه نیز با استفاده از نگاه ساختاری به موقعیت و ترکیب این نقش با نقوش پیرامونی و بهرهگیری از تحلیل این ترکیب در گروه خاصی از سنجاقها به روش ساختارگرایی سوسور شواهدی را ارائه کردهایم که این شخصیت را میتوان به عنوان خدای مردگان معرفی کرد که نشانههایی از ارواح انسانهای مرده-با جنسیتهای زنانه و مردانه- را در اختیار گرفته است.و در هیبت این شکل خاص تجلی پیدا کرده است.
