چکیده: صدف‌ها درواقع پوسته سخت شاخه‌ای از جانداران دریایی به نام نرم‌تنان هستند که در طول زمان به دلیل سهولت در صید هم به‌عنوان بخشی از سبد غذایی ساکنان مناطق ساحلی و هم پوسته سخت، شفاف و درخشان آن‌ها به‌عنوان یک کالای تزئینی –آئینی موردتوجه گروه‌های انسانی در مناطق دور از ساحل بوده است. تنوع فراوان در شکل، فرم و گاه رنگ‌های خاص موجب شده است تا استفاده‌کنندگان برای آن‌ها بر اساس تشبیه به نیروهایی ماورائی ارزش خاص و قدسی قائل شوند زاده شدن این اشیاء در عمق آب‌ها در ذهن مخاطب آن‌ها را واجد و حامل نیروهای مرتبط با آب و باروری تلقی کردند بر این اساس در باستان‌شناسی دوران فراپارینه‌سنگی تا عصر حاضر همواره به‌عنوان یکی از گروه داده‌های ثابت در اغلب کاوش‌های باستان‌شناسی ثبت و ضبط‌شده‌اند. تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد که صدف‌ها به دو صورت طبیعی و یا تغییر فرم داده‌شده و گاه به‌عنوان اشیائی با کاربری خاص مانند جام و یا ساز موسیقی مورداستفاده قرار می‌گرفتند. تحلیلی بر نحوه توزیع و همچنین بافتارهای محل کشف صدف‌ها در محوطه‌های باستان‌شناسی فلات ایران نشان می‌دهد که تمرکز معنی‌داری از این اشیاء در مکان‌های مذهبی و آئینی مانند معابد و یا گورها به‌عنوان فضاهایی که منعکس‌کننده باورهای انسان نسبت به حیات پس از مرگ است دیده می‌شوند. همچنین نوعی استفاده جنسیتی از صدف‌ها نیز مشهود است که ازجمله آن‌ها می‌توان به حضور رشته صدف‌های نوع کجگ Cowrie در قبر زنان و کودکان و حضور جام‌های ساخته‌شده از صدف نوع لامبیس Lambis در قبور مردان اشاره نمود. داده‌های فراوان از مجموعه صدف‌های یافت شده از کاوش‌های بیش از پنجاه سال اخیر از مکان‌های باستان‌شناسی مجموعه بسیار خوبی برای انجام مطالعات تکمیلی در این خصوص خواهد بود. بررسی دقیق و منشأ یابی زیستی نمونه‌های موردمطالعه در این پژوهش نشان داد که بخش عمده این صدف‌ها از بندرگاه‌ها و مناطق ساحلی خلیج‌فارس و دریای عمان تا خلیج کوچ در منتهی‌الیه اتصال دره سند به اقیانوس هند گسترده بوده و خصوصاً از هزاره سوم ق.م این داده‌ها در کنار دیگر کالاهای منزلتی به‌عنوان یک مال‌التجاره به شهرهای جنوب بین‌النهرین و شوش از طریق راه دریایی و راه‌های خشکی نوار جنوبی ایران تجارت شده‌اند.
