1404/02/01
عباس مترجم

عباس مترجم

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی: همدان .بلوار غبار همدانی دانشکده هنر و معماری .رئیس دانشکده
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی وضعیت گاهنگاری عصر مفرغ شرق لرستان (مبتنی بر کاوش لایهنگاری تپه گریران الشتر)
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
عصر مفرغ، گاهنگاری، تپه گریران، شرق لرستان، شرق زاگرس مرکزی.
سال 1401
مجله مطالعات باستان شناسي
شناسه DOI
پژوهشگران مهدی حیدری ، عباس مترجم ، مرتضی حصاری

چکیده

یکی از نواحی منطقه زاگرس مرکزی که کمترین مطالعات گاهنگاری در ارتباط با دوره مفرغ در آن صورت گرفته، شرق لرستان است. مطالعات گاهنگاری مربوط به زاگرس مرکزی بیش از هر ناحیه دیگری، در حوضه رودخانه گاماسیاب در نهاوند و کنگاور متمرکز شده است. انطباق گاهنگاری لرستان و دره گاماسیاب در عصر مفرغ با مشکلات عدیدهای مواجه است. از سویی، گاهنگاری منطقه گاماسیاب و کنگاور نیز مربوط به دهه 1970 و 1980 بوده و تاکنون حجم و کیفیت یافتههای باستانشناختی این منطقه نیز تغییر نموده است. به منظور روشن نمودن وضعیت گاهنگاری شرق لرستان، در تپه گریران الشتر کاوش لایهنگاری توسط نگارندگان صورت گرفته است. کاوشهای صورت گرفته در این محوطه نشان داده که سفال رایج در عصر مفرغ پس از دوره آغاز عیلامی، سفالی منقوش خوش ساخت موسوم به گودین III است. این در حالی است، در حوضه رودخانه گاماسیاب دوره قدیم مفرغ با سفال یانیقی شناخته شده است. بر اساس کاوش صورت گرفته در تپه گریران، به نظر میرسد فرهنگهای رایج در عصر مفرغ لرستان بیشتر با نواحی غرب و جنوب لرستان در ارتباط بوده است. در این ناحیه سفال یانیقی مشاهده نشده یا به ندرت دیده شده است. در این پژوهش با توجه به یافتههای به دست آمده از کاوش گریران گاهنگاری منطبق با واقعیتهای فرهنگی منطقه تنظیم شده است. بر این اساس، دوره قدیم عصر مفرغ (اوایل تا اواسط هزاره سوم پ.م) در تپه گریران پس از دوره آغاز عیلامی بدون هیچ وقفهای ادامه یافته است. در این دوره سفال موسوم به فازهای قدیم گودین III) که در گاهنگاری گودین مربوط به دوره میانی عصر مفرغ است) و سفال پلیکروم مفرغ قدیم رواج داشته است. در این پژوهش سعی شده تا به سؤالات زیر پاسخ داده شود: وضعیت گاهنگاری شرق لرستان در دوره مفرغ به چه صورتی بوده است؟ و کاوش لایهنگاری تپه گریران چگونه میتواند در اصلاح نواقص گاهنگاری شرق لرستان واقع گردد؟