با درنظر گرفتن پیشرفت گستردهای که در تولید سفال و شروع بهکارگیری فلز در دورۀ مسوسنگ ر خ داده است، شناخت مصنوعات سنگی ازلحاظ توسعۀ تکنولوژیکی، بسیار با اهمیت است. این مهم زمانی معنادار میشود که جوامع در تولید ابزارهای کاربردی در سیستم معیشت بسیار آ گاهانه دست به توسعه و خالقیت در ساخت ابزارهای سنگی ً باستانشناسان در دورۀ مسوسنگ فعالیتهای با تکنولوژی جدید میزنند. عموما خود را بر یافتههایی بهجز مصنوعات سنگی قرار دادهاند. این نوشتار یکی از مطالعات اساسی و بنیادی برروی مصنوعات سنگی در دورۀ مسوسنگ در غرب ایران میباشد. با چنین رویکردی، مقالۀ حاضر به بحث تکنولوژی و گونهشناسی مصنوعات سنگی َ ِرده و قاضیخان در غرب استان کردستان در دورۀ مسوسنگ در سه محوطۀ نمشیر، ب میپردازد؛ لذا چگونگی تکنولوژی ساخت و کاربرد ابزارهای سنگی در این دوره مهم از پرسشهای اصلی این پژوهش میباشد. فرض این پژوهش بر این استوار است که ُ علفاتی رایج بوده در منطقۀ کردستان مانند سایر مناطق زا گرس سنت ابزارسازی پسام است. نتایج بهدست آمده نشان میدهد در مرحلۀ مسوسنگ قدیم و میانی ابزارها ابتدایی و بیشتر شامل خراشندهها میباشند و از فناوری ضربۀ مستقیم استفاده شده است. درواقع، این سنت ابزار سازی تا فاز پایانی مسوسنگ ادامه داشته و همزمان در مرحلۀ مسوسنگ جدید تغییرات اساسی در ابزارها روی داده است. تولید تیغههای بلند در مسوسنگ جدید بهخصوص تولید تیغههای داس نشاندهندۀ استفاده از فناوری جدید در تولید ابزار و احتمال ساخت آنها در کارگاههای تخصصی است. در این دوره وجود فراوان تیغههای داس دالبر اهمیت کشاورزی در دورۀ مسوسنگ جدید است. ازطرفی وجود سنگ ابسیدین بهعنوان مادۀ اولیه وارد شده به این منطقه که در ساخت ریزتیغهها و خراشندههای ریز کاربرد داشته و همچنین وجود تیغههای داس با منابع سنگ غیرمحلی در کل مجموعه، ارتباطات منطقهای و فرامنطقهای را نشان میدهد.
