عباس مترجم

چکیده عصر مفرغ، یکی از ادوار فرهنگی پی شازتاریخ ایران محسوب م یگردد. در این رابطه، یکی از مناطق مهم فرهنگی ایران در عصر مفرغ، منطقه ی زاگر سمرکزی است. باوجود کاوش ها و بررس یهای باستا نشناسی متعددی که در این منطقه انجام شده، گاهنگاری عصر مفرغ منطقه ی زاگر سمرکزی همچنان دارای اشکالات عدیده است. این مشکل به ویژه در ناحیه ی شرق زاگر سمرکزی و لرستان بیشتر ب هچشم م یخورد. در این ناحیه، گاهنگاری رایج در تپه گودین از حدود 5 دهه ی پیش تاکنون، مبنای گاهنگاری عصر مفرغ منطقه بوده است. کاوشگران، گاهنگاری تپه گودین را ب هگون های تنظیم نمود هاند که موجب شده خأ فرهنگی در نیمه ی اول هزاره ی سوم قبل ازمیاد در بخ شهای وسیعی از شرق زاگرس مرکزی شکل بگیرد. دوره ی IV گودین هم زمان با مفرغ قدیم درنظر گرفته شده که با فرهنگ یانیقی )کورا-ارس( معرفی شده است. با توجه به عدم مشاهده ی این دوره در نواحی گسترده ای در زاگرس مرکزی، گاهنگاری این نواحی دچار مشکل گردیده است. نگارندگان در این پژوهش سعی نموده اند با روش تاریخی-تحلیلی، و از طریق تحلیل و تطبیق یافته های لای هنگاری تپه گریران الشتر، بخشی از پرسش های مربوط به گاهنگاری شرق زاگر سمرکزی را پاسخ دهند؛ بنابراین، در این پژوهش سعی شده تا به پرس شهای ذیل پرداخته شود: گاهنگاری عصر مفرغ تپه گریران به چه صورتی است؟ و خأ دور هی مفرغ قدیم در ناحی هی شرق زاگرس را چگونه می توان از طریق گاهنگاری تپه گریران رفع نمود؟ در این راستا، داد ههای سفالی سه گمان هی پلکانی W.275a ،W.260 و W.275b مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و 44 نمونه سفال مربوط به بافت مفرغ قدیم گون هشناسی شد هاند. مطالعات صورت گرفته نشان داد که در دور هی مفرغ قدیم انواعی از سفال مربوط به فازهای III:6 و III:5 و همچنین سفال دو رنگ رواج داشته است؛ بنابراین، در لرستان و شرق زاگر سمرکزی در نیم هی اول هزار هی سوم قبل ازمیاد انواعی از سفا لهای منقوش رنگی رواج داشته است.