شناخت محیط در بررسی استقرارهای انسانی و ایجاد تغییرات در زیس تبوم یکی از مباحث مهم در شاخ های از علم باستا نشناسی چش مانداز م یباشد. مطالع هی قرارگیری مکان باستانی در بستر طبیعی منجر به درک واقعی مجموعه پتانسی لهای محیطی و فرهنگی، سیستم معیشتی و اقتصادی ساکنان را در بر دارد؛ براین اساس با توجه به محدودی تها و پتانسی لها گون هی خاصی از آرایش فضایی محوط هها را درپی خواهد داشت. دشت چمچمال از وسی عترین دش تهای میا نکوهی منطق هی زاگرس م یباشد که در آن دو رودخان هی گاماسیاب و دینور جریان دارد. جاد هی بزرگ خراسان در طول مسیر شرقی-غربی دشت و به موازات رودخان هی گاماسیاب در این دشت تداوم م ییابد. متوسط ارتفاع دشت چمچمال از سطح دریا بین 1300 تا 1400 متر و وسعت حوض هی آبریز آن تا دهان هی ورودی دینور 460 کیلومترمربع است. در این پژوهش به تحلیل الگوی استقرار دور ههای مفرغ و آهن دشت چمچمال، پتانسی لهای زیس تمحیطی، نحو هی پراکنش استقرا رها پرداخته م یشود که در نتیجه مشخص شد، دور ههای مفرغ و آهن در دشت چمچمال بر پای هی دو شیو هی معیشت کشاورزی و دامداری بوده است. مشخص هی اصلی دور هی مفرغ این دشت، عمدتا واقع شدن در مرکز دشت و نزدیک به منابع آب دائمی و معبر اصلی است. این الگو در بطن خود وابستگی تجاری و کشاورزی را نشان م یدهد. در دور هی آهن اغلب نوعی جاب هجایی استقرارها از مرکز دشت به دامن هی کوهستانی )شمال دشت( را نشان م یدهد که به پیروی از یک الگوی خطی در امتداد در ههای کوهستانی واقع شد هاند، در نتیجه محوط هها از مرکز دشت به حاشیه رانده م یشوند؛ این امر بیانگر تغییر غلبه و برتری اتکا معیشتی از کشاورزی به دامداری قلمداد م یشود، در نتیجه محوط ههای حاشیه جنوبی از نظر معیشتی وابستگی بیشتر به دامداری دارند و شعاع حوز هی گیرش محوط هها وسی عتر م یشود.
