چکیده کاوش نجــات بخشــی در تپــه "قشــلاق چلامیــران" منجر بــه شناســایی محوطــهای از دوران مسوســنگ در منطقــه مرتفــع حدفاصــل، بیــن شــرق زاگرسمرکــزی و حوضــه جنوبــی دریاچــه ارومیــه گردیــد؛ در حالیکــه قبــ ًلا ارتبــاط فرهنگــی ســاکنان ایــن دو منطقــه در مطالعــات باستانشناســی مطــرح شــده بــود، امــا هنــوز از وجــود مکانهــای واســطهای در ایــن میــان اطلاعاتــی در دســت نبــود. تپــه قشــلاق محوطــهای اســت، واقــع در مرکــز درهای بــه همیــن نــام کــه بهصــورت یــک کریــدور طبیعــی ایــن دو منطقــه را بههــم نزدیــک میکنــد و دادههــای باستانشناســی آن برهمکنــش فرهنگــی دوره مسوســنگ دو منطقــه دیــده میشــود. در ایــن محوطــه کــه طــی کاوشهــای باستانشناســی بیــش از 12 متــر نهشــت از فازهــای مختلــف دوره مسوســنگ شناســایی شــد کــه شــامل پنــج دوره فرهنگــی اســت کــه بــا شــاخصههای فرهنــگ دالمــا در تحتانیتریــن نهشــت و آثــار نــوع گودیــن VII/VI در فوقانیتریــن نهشــت تــا اواخــر دوره مسوســنگ جدیــد در منطقــه زاگرسمرکــزی یــک تــداوم بــدون وقفــه حداقــل دو هزارســاله را نشــان میدهنــد. در تمــام دوره مسوســنگ تعــداد زیــادی نمــاد کالاهــا در فرمهــای کــروی، مخروطــی، دیســکی، بیضــوی، هذلولــی و فرمهــای خــاص هندســی دیگــر بهدســت آمــد؛ در حالیکــه عمدتــاً بهدلیــل حــرارت ناشــی از ســوخته شــدن در میــان زبالههــا بــه حالــت ســفال کمپخــت تغییــر یافتهانــد و شــاید ایــن امــر در باقــی مانــدن طولانــی مــدت آنهــا هــم بیتاثیــر نبــوده اســت. دیگــر دادههــای باستانشناســی مکشــوفه نشــاندهنده اتــکاء اقتصــاد معیشــتی ســاکنان بــر دامداری و شــکار گونههــای وحشــی و صیــادی آبزیــان بیــش از کشــاورزی اســتوار بــوده اســت. از دلایــل ایــن وضعیــت شــرایط خــاص زیســتبوم منطقــه بــا اقلیــم ًنســبتا ســرد و خشــک اســتپی و همچنیــن کمبــارور بــودن خــاک قابــل تفســیر اســت؛ در حالیکــه برخــی از مایحتــاج ســاکنان از جملــه غــلات از طریــق مبــادلات از مناطــق پیرامونــی بــه زیســتگاه وارد میشــده اســت، چــرا کــه حجــم فــراوان نمــاد کالاهــا کــه اشــیایی در ارتبــاط بــا ثبــت و ضبــط و مبادلــه ه
