از خصوصیات مهم دیدگاه تحلیل گفتمان توجه به صورت، معنا و تاثیرات اجتماعی و فرهنگی در یک متن است. با انتخاب و به کارگیری این رویکرد، میتوان انتظار داشت که بررسی و تحلیل دقیقتری از متن ادبی صورت گیرد. از میان رویکردهای تحلیل گفتمان، رویکرد نورمن فرکلاف به عنوان روش خاص در این پژوهش به کار رفته است. رویکرد فرکلاف، نوعی تحلیل گفتمان متن محور است که در آن تجزیه و تحلیل در سطوح مختلف انجام میگیرد. تحلیل متن، بررسی نحوهی تولید، توزیع و مصرف آن و نگاه به ویژگیهای اجتماعی از خصوصیات این نظریه است. در این تحقیق، اصطلاحات دینی «مذهب»، «نماز»، «روزه» و «توبه» در دیوان حافظ مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نظریهی فرکلاف، تحلیل اصطلاحات دینی در سطح توصیف، بر اساس ویژگیهای متنی استوار است و هدف اصلی در این مرحله، توجه به مفهوم ظاهـری آنها میباشد. در سطح تفسیر، تحلیل اصطلاحات دینی بر مبنای کردار گفتمانی صورت گرفته است؛ در این مرحله، سرنخهایی که در بخش توصیف به دست آمده است، در کنار متون بینامتنی و دانش زمینهای مفسر، پایه و اساس تفسیر متن میباشد. سطح تبیین، به تحلیل کـردار اجتماعی در متن اختصاص دارد. در این مرحله، به تاثیـر مؤلفههای قدرت و ایدئولوژی در نوع نگرش حافظ به اصطلاحات دینی توجه شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که شعر حافظ در لایههای مختلف معنایی، حاوی سخنان و اندیشههای مهمی میباشد. حافظ به تمام جنبههای شعر خود در صورت، معنا و ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی آن توجه داشته و اندیشههای متفاوتی را به فراخور هر بخش، بیان نموده است. بنابراین اگر بررسی شعر حافظ با دیدی محدود و تاکید بر جنبهای خاص، متمرکز باشد، نتایج قابل اعتمادی را در پی نخواهد داشت.
