اکبر مومنی راد

این پژوهش با هدف بررسی کاربردپذیری واسط کاربر سامانه مدیریت یادگیری کنواس براساس داده های ردیابی چشم و تجربیات کاربران انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف، جزء پژوهش‌های کاربردی و از نظر روش از نوع پژوهش های توصیفی با هدف ارزشیابی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا در سال 1403-1402 بودند و این مطالعه در دو بخش صورت گرفت که در مرحله ی اول دسته بندی دانشجویان براساس سطوح مهارت دیجیتالی آن ها با استفاده از پرسشنامه سطح سواد دیجیتالی صورت گرفت و سپس دانشجویان به دو دسته با سواد دیجیتالی بالا و پایین تقسیم شدند. سپس با استفاده از نمونه گیری سرشماری کل دانشجویان کارشناسی ارشد که پرسشنامه را تکمیل نمودند از هر گروه (سطح دیجیتالی بالا و سطح دیجیتالی پایین) 10 نفر انتخاب شدند. دلیل انتخاب در دسترس شرایط خاص پژوهش و بررسی حرکات چشم مخاطبان با استفاده از ابزار ردیابی چشم بود. بنابراین شرکت مخاطبان بعد از تعیین سطح سواد دیجیتالی آن ها به صورت داوطلبانه بود. برای گردآوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه استاندارد سواد دیجیتال رودریگوئز، آزمون ردیابی چشم و تست قابلیت استفاده استفاده شد. بطوری که پرسشنامه استاندارد سواد دیجیتال رودریگوئز و همکاران (2016) دارای 29 گویه بود که سواد دیجیتال را در 6 بعد مهارت فن آوری، مهارت امنیت شخصی، مهارت انتقادی، مهارت امنیتی دستگاه ها، مهارت اطلاعاتی، مهارت ارتباطی اندازه گیری نمود. مقیاس اندازه گیری گویه ‌های این پرسشنامه بر اساس مقیاس 5 گزینه ای لیکرت بود. از سوی دیگر، آزمون ردیابی چشم که یکی از مهم‌ترین روش‌های ارزیابی رفتار بصری کاربران در تعامل با واسط‌های کاربری بود و امکان مشاهده و ثبت دقیق حرکات چشم کاربران را فراهم می کرد. در نهایت تست قابلیت استفاده به عنوان یک ابزار برای اندازه گیری قابلیت کارکرد ذهنی در ارزیابی سیستم های صنعتی، دارای مولفه های اثربخشی، کارایی، رضایت بود که یک پرسش‌نامه 10 سوالی با طیف مقیاس لیکرت بود و پاسخ‌هاش از کاملا مخالفم تا کاملا موافقم دسته بندی شدند. روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها شامل دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی بود که جهت انجام آمار توصیفی از شاخص های پراکندگی و مرکزی و به همراه نمودارهای متناسب با جداول، استفاده شد. همچنین در آمار استنباطی و جهت برآورد نتایج فرضیات و به دست آوردن مقادیر لازم برای تجزیه و تحلیل های آماری از آزمون های کولموگروف-اسمیرنوف، T تک نمونه ای، لون، تحلیل واریانس توسط نرم افزار آماری SPSS نسخه 25 استفاده شد. نتایج به صورت کلی نشان داد که سامانه مدیریت یادگیری کنواس از نظر کاربردپذیری، اثربخشی و کارایی عملکرد مطلوبی دارد و این نتیجه بر اساس داده‌های عینی ردیابی چشم که رفتار کاربران را ثبت می‌کند و همچنین ارزیابی‌های ذهنی کاربران از تجربه‌شان با سامانه، به دست آمده است. با این وجود، سطح سواد دیجیتال کاربران تأثیر قابل توجهی بر نحوه تعامل و استفاده آن‌ها از سامانه داشته است.