سیر ایران از کیفیت عطر و طعم خوبی برخوردار است، ولی تا به امروز به جز رقم مازند که مناسب مازندران است، رقم بومی دیگری به نژادی و معرفی نشده است. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های محلی در شرایط آب و هوایی همدان، آزمایشی بر روی 18 توده محلی مختلف طی سال های زراعی 94-1393 و 95-1394 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان اجرا شد. نه توده از مناطق کشت سیر استان همدان و نه توده از سایر استان های سیرکار کشور انتخاب گردیدند. توده های محلی از نظر 43 صفت مهم زراعی- مورفولوژی از جمله عملکرد سوخ در واحد سطح، و میزان اسیدپیروویک کل (مجموع اسید پیروویک حاصل از فعالیت های آنزیمی و غیرآنزیمی)، میزان اسید پیروویک غیرآنزیمی، میزان اسید پیروویک آنزیمی و عملکرد آلیسین در واحد سطح مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که صفات مورد بررسی توده های محلی کشور از تنوع بالایی برخوردار بودند که این تنوع لازمه برنامه های به-نژادی آتی است. دو توده محلی غیربومی ارومیه و بردسیر کرمان در کنار دو توده محلی بومی سولان و شورین طی هر دو سال بیش ترین عملکرد سوخ در واحد سطح را داشتند و در گروه اول قرار گرفتند. برای صفت عملکرد آلیسین در واحد سطح دو توده محلی غیربومی ارومیه و بردسیر کرمان در کنار سه توده محلی بومی سولان، شورین و بهار طی هر دو سال در گروه اول قرار گرفتند. تجزیه رگرسیون و تجزیه مسیر رابطه عملکرد سوخ در واحد سطح با صفات وزن تر سوخ ، عملکرد ماده خشک در واحد سطح و ضریب کرویت سوخ؛ و رابطه عملکرد آلیسین در واحد سطح با صفات عملکرد ماده خشک در واحد سطح، سطح برگ محاسباتی بوته، اسید پیروویک آنزیمی و متوسط قطر سوخ را نشان داد. بیش ترین تاثیر مستقیم بر عملکرد سوخ و عملکرد آلیسین را عملکرد ماده خشک به ترتیب با مقادیر مثبت 6192/0 و 602/0 داشت. بیش ترین تاثیر غیرمستقیم بر عملکرد سوخ و عملکرد آلیسین را به ترتیب وزن تر سوخ و سطح برگ محاسباتی بوته هر دو از طریق عملکرد ماده خشک با مقادیر مثبت 5970/0 و 565/0 داشتند. بیش ترین تاثیر منفی بر عملکرد سوخ و عملکرد آلیسین را به ترتیب اثر غیر مستقیم ضریب کرویت سوخ از طریق عملکرد ماده خشک و اثر مستقیم متوسط قطر سوخ با مقادیر 5351/0- و 083/0- داشتند. بر اساس تجزیه خوشه ای توده ها به دو گروه اصلی تقسی
