اصغر میرزائی اصل

شوری خاک یکی از مهمترین تنش های غیرزیستی و یک مشکل جدی در بخش کشاورزی محسوب می شود که شدیداً قابلیت تولید محصول را از طریق تجمع یون های سمی به ویژه سدیم و کلر و عدم تعادل ماده غذایی متاثر می سازد و به طور پیوسته در مناطق زیادی از دنیا خصوصاً در اراضی خشک و نیمه خشک رو به افزایش است. مرکبات بخشی از محصولات اقتصادی مهم کشور ایران بوده و جزء گیاهان خیلی حساس به شوری دسته بندی می شوند. استفاده از میکروارگانیسم های همزیست نظیر قارچ های میکوریز آربوسکولار برای کاهش اثرات تنش شوری به عنوان روشی مفید پیشنهاد شده است.در این پژوهش تاثیر سه گونه قارچ میکوریز آربوسکولار تحت تنش شوری روی رشد و برخی ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی پایه های بذری نارنج و نارنج سه برگچه ای به صورت دو آزمایش مجزای فاکتوریل هر یک دارای دو فاکتور در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار و در هر تکرار با پنج گیاه مورد مطالعه قرار گرفت. فاکتور اول تلقیح ریشه پایه ها با قارچ همزیست در 5 سطح (بدون تلقیح (شاهد)، گلوموس موسه +گلوموس اینترارادیسس، گلوموس موسه +گلوموس هویی، گلوموس اینترارادیسس+گلوموس هویی، گلوموس موسه +گلوموس اینترارادیسس+گلوموس هویی) و فاکتور دوم تنش شوری در 3 سطح صفر (شاهد)، 35 و 70 میلی مولار کلریدسدیم بود. چهل روز پس از کشت بذور، تلقیح ریشه دانهال ها با گونه های قارچ (100 گرم برای هر نهال) صورت گرفت و به دانهال ها اجازه داده شد تا به مدت 175 روز تحت این شرایط رشد کنند و به دنبال آن، دانهال ها به مدت 45 روز در معرض تنش شوری قرار گرفتند و نهایتاً درصد همزیستی ریشه؛ صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع و قطر ساقه، تعداد و سطح برگ، وزن خشک ساقه و ریشه و وزن خشک کل؛ صفات فیزیولوژیکی شامل محتوای نسبی آب و نشت یونی برگ، تبادلات گازی برگ از قبیل سرعت فتوسنتز، سرعت تعرق و هدایت روزنه ای؛ صفات بیوشیمیایی شامل غلظت رنگدانه های برگ (کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل)، کربوهیدرات های محلول، پرولین، پراکسید هیدروژن، مالون دی آلدئید و پروتئین محلول برگ، آنزیم های آنتی اکسیدانی برگ شامل کاتالاز، آسکوربات -پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز؛ عناصر غذایی برگ شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سدیم، کلر، کلسیم و منیزیم اندازه گیری شدند. علاوه بر ویژگی های فوق، محتوای اسید آبسزیک برگ و الگوی بیان نسبی ژن SI