به طور کلی مقدار هدررفت آب موجود در شبکه های آبرسانی می تواند یک شاخصه مهم در فرآیند ارزیابی بازدهی شبکه محسوب شود. در واقع با ارزیابی مقدار آب تلف شده در ساختار شبکه، می توان نسبت به مطلوبیت و یا عدم مطلوبیت سیستم و روش های اجرا، بهره برداری و نگهداری و تعمیرات یک شبکه اطلاع یافت. لذا می توان اذعان داشت برای آگاهی از شرایط حاکم بر شبکه های آبرسانی و طرح ریزی روش های بهسازی این شرایط لازم است تا از مقدار هدررفت قابل رخداد و موجود در شبکه آگاهی کامل پیدا نمود. همچنین با توجه به اهمیت روزافزون مسائلی نظیر پایایی آب، بازدهی اقتصادی و حفاظت محیط زیست در سطح جهان، موضوع کنترل هدررفت در شبکه های آبرسانی روز به روز مورد توجه خاص قرار می گیرد، که این امر لزوم شناخت اجزاء و مقدار هدررفت در شبکه های آبرسانی را ضروری می سازد. آب بدون درآمد عبارت است از تفاوت بین حجم خالص آب ورودی به شبکه و آبی که طی یک مدت زمان مشخص به مصرف می رسد. در تعریفی کامل تر آب بدون درآمد بخشی از حجم آب تولیدی می باشد که مبلغی بابت آن از مشترکین دریافت نمی گردد و شامل آب هدر رفته (ظاهری، واقعی، مصارف مجاز بدون درآمد) می باشد. با توجه به اهمیت محاسبه و کنترل میزان آب بدون درآمد، ارائه راهکار جهت کاهش آن از اهمیت زیادی برخوردار بوده، ولی با این وجود در کشور ما تحقیقات کاربردی کمتری به صورت مطالعه موردی انجام شده است. لذا در این تحقیق روستاهای سنگستان، تفریجان و آبشینه در شهرستان همدان و روستاهای علیصدر و بابان در شهرستان کبودرآهنگ به عنوان منطقه مورد مطالعه برای ارزیابی دقیق انتخاب گردیده است. ابتدا اطلاعات اولیه در مورد منابع تامین آب، میزان فروش آب و اطلاعات حوادث مربوط به روستاهای مورد مطالعه جمع آوری گردید و سپس میانگین مصرف آب در هر دوره و خطاهای مربوط به هدررفت ظاهری و واقعی محاسبه شده و جدول بالانس برای روستاهای مورد مطالعه براساس استاندارد انجمن جهانی آب تکمیل گردید. سپس به بررسی و تحلیل هیدرولیکی شبکه های توزیع روستاها، محاسبات هدررفت واقعی و تحلیل پیمایش مشترکین روستای علیصدر پرداخته شد و همچنین با بررسی هوشمندسازی در شبکه توزیع روستاهای سنگستان و تفریجان، ملزومات هوشمندسازی و سطوح آن مشخص گردید و در نهایت تحلیل اقتصادی بر اساس نسبت سود به هزینه در روستاهای مورد مطالعه انجام گردید. نتایج نشان م
