مسکن از مهمترین و گران قیمتترین دارایی های دوران زیست انسان بوده و کاالیی است پرهزینه که خرید آن مستلزم برنامهریزی بلندمدت می باشد. یکی از موضوعات بخش مسکن، استطاعت مالی خانوارها به ویژه خانوارهای کمدرآمد شهری جهت تأمین مسکن مناسب است. در این مقاله، با ترکیب دادههای مقطعی هزینه-درآمد خانوار تولید شده توسط مرکز آمار ایران و با ساخت دادههای شبه پانل، و نیز با دادهسازی به روش کوهورت و تکرار مقاطع، رفتار خانوارها به مدت 25 سال مورد بررسی قرار می گیرد. مطالعه حاضر برای دوره زمانی 1370 تا 1394 و شامل هفت کالن شهر تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و اهواز می باشد که تنها مناطق شهری را در بر می گیرد. افراد هدف مورد مطالعه در این طرح، شاغلینی هستند که در فاصله سال های 1310 تا 1369 متولد شده اند. از آنجا که ثروتمندان بیش از تقاضای مصرفی خود سرمایهگذاری سوداگرانه در مسکن انجام می دهند، این رفتار عملکرد بازار مسکن و تقاضای مؤثر مسکن کمدرآمدها و میاندرآمدها را از طریق تشدید نابرابری درآمد تحت تأثیر قرار می دهد. نتایج نشان می دهد افزایش نابرابری درآمد سرانه خانوارها در کالنشهرها اثرمنفی و معناداری بر درآمد باقیمانده یا پسماند )مخارج غیر مسکن خانوارها( و بر فضای سرانه دارد. به عبارتی، با افزایش نابرابری درآمد، درآمد پسماند و مساحت سرانه تحت تصرف خانوارها کاهش می یابد. نتایج همچنین نشان می دهد درآمد دائمی اثر مثبت و معنادار بر استطاعت خرید مسکن دارد و افزای ش آن باعث افزا یش درآمد پسماند و همین طور افزایش مساحت سرانه تحت تصرف خانوار می شود.
