1404/03/17
علی غفرانی

علی غفرانی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی تاریخی مؤلفه های نجات بخشی و اصلاحگری در اندیشه های فضل االله بن روزبهان خنجی برای توجیه مشروعیت حکومت آق قویونلوها و شیبانیها
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
اصلاحات، نجات بخشی، فضل الله خنجی، آق قویونلو، شیبانی
سال 1399
مجله مطالعات تاریخی جهان اسلام
شناسه DOI
پژوهشگران مهدی فیضی سخا ، علی غفرانی

چکیده

فضل الله بن روزبهان خنجی در صدد بود تا با بهره گیری از مؤلفه هایی نظیر حدیث مجددمائه، حدیث حارث و اخبار ملحمه، مشروعیت حکومتهای آق قویونلو(780-908هـق) و شیبانی(906-1007هـق)، را تبیین و آنها را حکومتهایی نجات بخش و اصلاح گر معرفی کند. این رویکرد خنجی ابتدا در قالب حدیث مجددمائه در مورد آق قویونلوها بوجودآمد. ولی پس از پیوستن وی به شیبانیان، شکل مبسوط تری پیداکرد. زیراکه وی در این دوره با استفاده از دو مؤلفه دیگر یعنی حدیث حارث و اخبار ملحمه، تلاش کرد تا دیدگاههای اصلاح‎گرانه و موعودمحور خودرا در مورد شیبانیان نیز تعمیم دهد. با این رویکرد، بخصوص حکومت شیبانیان ویژگی ها و اختصاصات منجیانِ موعود و مصلحینِ آخرالزمانی را داراست. البته باید توجه شود که تبیینات خنجی با استفاده از این سه مؤلفه، ارتباط زیادی با ظهور صفویان داشت. چراکه برپایه باورداشتهای وی، ظهور این حکومت شیعه مذهب، زمینه بروز بدعتهایی را در عرصه های مختلف فراهم کرده بود. بنابراین ضروری بود که فرد یا گروهی در مقام مصلح دراین مقطع زمانی که از نظر خنجی آخرالزمان به حساب می آمد، ظهور نموده و این اوضاع ناهنجار را اصلاح می کرد.