احمد ارشادی

دمای پایین یکی از مهم ترین عوامل غیر زیستی است که سبب محدودیت رشد، کاهش بهره‌وری و توزیع گیاهان می‌شود. تغذیه گیاهان با عناصر نظیر پتاسیم نقش مهمی در افزایش مقاومت گیاه به تنش های مختلف از جمله تنش سرما دارد. بنابراین آزمایشی باهدف بررسی اثر محلول‌پاشی برگی سولفات پتاسیم بر تحمل به سرمای گل شب بو در گلخانه‌ی گروه علوم باغبانی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. آزمایش به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش به صورت محلول پاشی شامل شاهد (آب مقطر) و سولفات پتاسیم در غلظت‌های 5/0، 5/1 و 3 درصد بود که پس از کاشت بذور و رسیدن گیاهان به مرحله شش برگی روی برگ‌ها اعمال شد. نتایج نشان داد که وزن‌تر و خشک اندام هوایی و وزن تر ریشه تحت تأثیر محلول‌پاشی سولفات پتاسیم قرار گرفت اما کاربرد تیمار سولفات پتاسیم تاثیری بر وزن خشک ریشه نداشت. بیشترین وزن‌تر و خشک اندام هوایی و وزن‌تر ریشه به ترتیب در تیمارهای سولفات پتاسیم با غلظت‌های 3 درصد (55/40، 73/23و 68/9 گرم) و 5/1 درصد (02 /35، 43/21 و 41/7 گرم) حاصل شد . کمترین میزان صفات فوق در تیمار شاهد حاصل شد. بیش ترین میزان رنگیزه های فتوسنتزی نظیر کلروفیل a، b و کل در تیمار محلول‌پاشی سولفات پتاسیم با غلظت 3 درصد با میانگین (78/0، 47/0 و 26/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر برگ) بود. محلول پاشی سولفات پتاسیم تاثیری بر غلظت کاروتنوئید برگ نداشت. کم ترین میزان نشت یونی (93/16 درصد) در تیمار سولفات پتاسیم 3 درصد مشاهده شد که در مقایسه با تیمار شاهد 64/39 درصد کاهش را نشان داد. کم ترین غلظت مالون دی آلدئید به ترتیب در تیمار های سولفات پتاسیم 3، 5/1 و 5/0 درصد با اختلاف معنی دار مشاهده شد که به ترتیب در مقایسه با شاهد توانستند میزان مالون دی آلدئید را 42، 27 و 11 درصد کاهش دهند. تیمارهای سولفات پتاسیم 3 و 5/1 درصد محتوای نسبی آب را نسبت به تیمار شاهد به میزان 94/32 و 80/14 درصد افزایش دادند و با شاهد اختلاف معنی داری نشان دادند. کمترین میزان شاخص آسیب سرمازدگی نسبت به تیمار شاهد، در تیمار سولفات پتاسیم 3 درصد (140/0 درصد) حاصل شد که تیمار فوق توانست میزان آسیب سرمازدگی را نسبت به تیمار شاهد به میزان 82/67 درصد کاهش دهد. بیشترین میزان محتوای نسبی آب برگ در تیمار محلول‌پاشی سولفات پتاسیم با غلظت‌های 3 و 5/1 درصد به ترتیب به میزان (40/95 و 91/84 درصد) حاصل شد. غلظت پتاسیم در تیمار سولفات پتاسیم 3 درصد با 107 درصد افزایش بالاترین میزان در بین سایر تیمار ها بود. بیش ترین و کم ترین میزان پرولین به ترتیب در تیمار های سولفات پتاسیم 3 درصد (488/0 میکرو مول در گرم وزن تر) و شاهد (227/0 میکرو مول در گرم وزن تر) مشاهده شد. در مقایسه با شاهد، محلول پاشی سولفات پتاسیم در غلظت‌های 5/0، 5/1 و 3 درصد توانست میزان پرولین را به ترتیب 46، 79 و 115 درصد افزایش دهد. بیش ترین میزان کربوهیدرات محلول کل در تیمار سولفات پتاسیم 3 درصد (94/13 میلی گرم در گرم وزن تر) و کم ترین میزان کربوهیدرات محلول در تیمار شاهد (64/6 میلی گرم در گرم وزن تر) بود. درصد افزایش کربوهیدرات محلول کل در تیمار سولفات پتاسیم 3 درصد 110 درصد بود. درمجموع ، یافته های این پژوهش نشان داد که محلول پاشی سولفات پتاسیم به ویژه در غلضت 3 درصد می تواند اثرات مثبت و مطلوبی بر تحمل به سرما ی گل شب بو داشته باشد.