احمد ارشادی

چکیده: این پژوهش به منظور بررسی اثر بیوچار بر کاهش خسارات ناشی از تنش خشکی در انگور رقم بیدانه سفید و به صورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو سطح آبیاری عدم تنش خشکی (80 درصد آب قابل دسترس) و تنش خشکی (40 درصد آب قابل دسترس) به اضافه کاربرد بیوچار در چهار سطح (صفر، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش شاخص‌های رشد از جمله سطح برگ، قطر ساقه، ارتفاع نهال، وزن تر و خشک اندام هوایی، حجم ریشه، طول ریشه و وزن تر و خشک ریشه شد. همچنین محتوای نسبی آب برگ، شدت فتوسنتز، میزان تعرق، هدایت روزنه‌ای، غلظت دی اکسید کربن زیر روزنه‌ای، کلروفیل a، b و کل، کاروتنوئید، نسبت Fv/Fm و کارایی مصرف آب در تنش خشکی به طور معنی‌داری کاهش پیدا کرد. غلظت مالون دی آلدهید، پراکسید هیدروژن، کربوهیدرات‌های محلول، پرولین، فنل کل، فلاونوئید کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و درصد نشت یونی تحت تنش خشکی افزایش یافت. استفاده از بیوچار به ویژه با غلظت 5/2 درصد باعث بهبود کلیه صفات رشدی بوته‌های انگور شد. افزودن بیوچار 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی حجم ریشه را به ترتیب 89/13، 25/23 و 64/18 درصد افزایش داد. بیشترین شدت فتوسنتز، تعرق، دی اکسید کربن زیر روزنه، نسبت Fv/Fm با تیمار بیوچار 5/2 درصد وزنی مشاهده شد. بوته‎های کشت شده در بستر حاوی 5/2 درصد بیوچار کمترین درصد نشت یونی و بیشترین محتوای نسبی آب را در تنش خشکی نشان دادند. همچنین کاربرد بیوچار 5/2 و 5 درصد وزنی باعث افزایش غلظت کلروفیل a، b و کل وکاروتنوئیدکل در شرایط تنش خشکی شد. غلظت مالون دی آلدهید، پراکسید هیدروژن، کربوهیدرات‌های محلول، پرولین، فنل کل، فلاونوئید کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در کاربرد بیوچار 5/2 درصد کاهش و محتوای پروتئین محلول افزایش یافت. به نظر می‌رسد کاربرد بیوچار به ویژه با نسبت 5/2 درصد وزنی بدون آثار منفی ناشی از افزایش شوری و قلیائیت بستر خاک باعث بهبود ویژگی‌های خاک و حفظ رطوبت در اطراف ریشه گیاه شد و به دنبال آن به کاهش خسارت تنش اکسایشی ناشی از کمبود آب در بوته‌های انگور منجر گردید.