احمد ارشادی

چکیده در این پژوهش تحمل پایه های هسته دار GF677 و کادامن به تنش خشکی ارزیابی شد. همچنین تأثیر ملاتونین و نیتریک اکسید بر افزایش تحمل به خشکی و تغییرات برخی شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مرتبط با تحمل به خشکی در این پایه ها بررسی شد. در آزمایش اول آستانه تحمل به خشکی و رابطه بین برخی پاسخ های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی دو پایه هسته دار کادامن و GF677 با تحمل تنش بررسی گردید. نهال های ریشه دار شده یک ساله این دو پایه با افزودن مقادیر متفاوتی از پلی اتیلن گلیکول-6000 به محلول غذایی هوگلند در معرض تنش خشکی (1/0- (شاهد)، 6/0-، 1/1- و 6/1- مگاپاسکال) قرار گرفت. افزایش معنی دار نشت یونی و کاهش محتوای نسبی آب برگ در پایه های کادامن و GF677 به ترتیب در تنش خشکی 6/0- و 1/1- مگاپاسکال اتفاق افتاد. غلظت رنگیزه های فتوسنتزی و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (FV/FM) حساسیت کمتری به تنش داشته و در پایه های کادامن و GF677 به ترتیب در تنش خشکی 1/1- و 6/1- مگاپاسکال دچار کاهش معنی دار شد. کاهش در فتوسنتز، تعرق، CO2 زیر روزنه ای و هدایت روزنه ای در تنش خشکی شدید در پایه کادامن بسیار چشمگیر تر از GF677 بود. در تنش 6/1- مگاپاسکال، پایه GF677 علی رغم کاهش قابل توجه در تعرق، فتوسنتز خود را چندان کاهش نداد درحالی که در پایه کادامن کاهش نسبی در فتوسنتز در تنش 6/1- مگاپاسکال به مراتب بیشتر از کاهش نسبی تعرق و CO2 زیر روزنه ای بود و همین منجر به کاهش کارایی نسبی مصرف آب و هدایت مزوفیلی کادامن در مقایسه با GF677 شد. به نظر می-رسد کاهش شدید فتوسنتز در پایه کادامن در کنار محدودیت های روزنه ای تا حد زیادی ناشی از محدودیت های غیر روزنه ای مانند آسیب به غشاء سلولی و کاهش کلروفیل، کارتنوئید ها و فلورسانس کلروفیل در این پایه است. تنش خشکی باعث افزایش غلظت کربوهیدرات های محلول، پرولین، پراکسید هیدروژن، ملاتونین درونی، آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیر آنزیمی در هر دو پایه شد. پایه کادامن افزایش بیشتری در غلظت پرولین و پراکسید هیدروژن در شرایط تنش نسبت به GF677 نشان داد. بالاترین همبستگی بین پایداری غشاء های سلولی و پاسخ های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی بررسی شده در تیمارهای خشکی 1/1- و -6/1- مگاپاسکال مشاهده شد که نشان می دهد گیاهان هنگام قرار گرفتن در معرض تنش خشکی در یک حد بحرانی سیستم محافظتی خود را فعال می