عبدالکریم چهرگانی راد

چکیده: امروزه جهان به دنبال توسعه تکنیک های مدرن، برای بالا بردن متابولیسم و افزایش رشد در گیاهان و در نتیجه افزایش بهره وری در آن هاست. تکنولوژی نانو می تواند فرصت جدید مناسب و مدرن در بیوتکنولوژی و کشاورزی باشد. در میان نانومواد، نانومواد با اساس کربن (CNTs) به دلیل دارا بودن خواص منحصر بفردی همچون خواص مکانیکی، الکتریکی، حرارتی و شیمیایی جایگاه مهمی بدست آورده است. بدین منظور در مطالعه حاضر در گیاه .B Stevia rebaudiana، درصد القا کالوس (تیمار شده با هورمون های بنزیل آدنین (BA) و نفتالین استیک اسید (NAA)) و القا رویان سوماتیک از برگ و کالوس (تیمار شده با غلظت های مختلف هورمون های 2,4-D به همراه کینتین (kin) یا BA) در شرایط نور و تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اثر شش غلظت نانولوله کربنی چنددیواره (MWCNTs) (50، 100، 250، 500، 1000 μg/l و10 mg/l) بر میزان رویان زایی، القا کالوس، طول و بیومس گیاه، مراحل مختلف نمو رویانی و فعالیت آنتی اکسیدانی در گیاه استویا تحت شرایط درون شیشه مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج، ترکیب و غلظت هورمون ها مهم ترین فاکتورهای موثر در رویان زایی بودند. تحت شرایط آزمایشی تست شده، موثرترین ترکیبات بر درصد رویان زایی به ترتیب در شرایط نور شاملmg/l 1 هورمون 2,4-D به همراه 0/2 mg/l هورمون های Kin وBA در سطح کالوس و در تاریکی در غلظت mg/l 1 و 2 هورمون 2,4-D به همراه Kin در سطح کالوس هستند. در پژوهش حاضر، آنالیز آماری کامل داده ها توسط نرم افزار SAS، برای مطالعه اثر سطوح غلظت های مختلف MWCNTها بر طول و بیومس گیاه، القا کالوس و رویان زایی انجام شد. جدول داده ها نشان داد که همه اثرات معنی دار بودند و MWCNTها، برخلاف اثرات مثبتی که روی سایر فاکتورها داشتند، اثر ممانعت کننده شدیدی بر درصد رویان زایی داشت. MWCNTها مرگ سلولی کالوس را افزایش دادند، در حالی که، مطالعات بافت شناسی رویان، هیچ اتلافی بین رویان های گیاهان شاهد و گیاهان تیمار شده نشان نداد. نتایج ما کارهای قبلی را تایید می کند و نشان می دهد که اندازه MWCNTها، مدت زمان استفاده از نانولوله ها و مرحله نموی گیاه، فاکتورهای کلیدی و تعیین کننده در اثرات سمی یا مثبت نانولوله ها بر رشد، القا کالوس و رویان زایی هستند.