علی بیننده

ﺗﭙﻪ ﻗﻠﻌﻪ ﻧﻨﻪ در ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻳﺮان در ﻓﺎﺻﻠﻪ 63 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮی ﺷﻤﺎلﻏﺮب ﺳﻨﻨﺪج و در ﻓﺎﺻﻠﻪ 16 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮی ﺟﻨﻮب ﺷﺮق ﻣﺮﻳﻮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. این تپه در تابستان 1397 مورد کاوش باستان شناسی قرار گرفت و در طی آن، لایه های مربوط به دوره های مس و سنگ میانی و جدید، دوره ی اوروک، مفرغ، عصر آهن و اشکانی یافت شد. از این کاوش ها تعداد 1786 استخوان بدست آمد که از این تعداد 51 قطعه مربوط به جمجمه ی یک انسان و 1735 قطعه نمونه ی جانوری بود. بیشتر این بقایا از لایه های مربوط به مس و سنگ میانی تا اشکانی بدست آمدند، لایه های مربوط به عصر آهن فاقد بقایای استخوانی بود و از دوره ی اشکانی نیز 42 قطعه استخوان بدست آمد. روش مطالعه ی بقایای جانوری مبتنی بر روش های باستان جانورشناسی ارائه شده در مقالات و کتب مرجع این رشته می باشد. طیف جانوری شناسایی شده در این مجموعه شامل: نرم تنان، گوسفندسانان (بز و گوسفند اهلی و وحشی) 15.5%، نشخوار کننده کوچک 30.1%، گاو اهلی 12.3%، اسب سانان 0.2%، گوزن 1.6%، گراز 0.7%، خرس قهوه ای 0.9%، سگ سانان (گرگ یا شغال) 0.2%، گوشتخواران 1%، خرگوش 0.2% و پرندگان 0.3% می باشد. حدود 66.5% از گونه های شناسایی شده در این محوطه به دام اهلی و 33.5% به گونه های وحشی شکار شده نسبت داده شد. نتایج بدست آمده از مجموع بقایا، نوعی اقتصاد معیشتی مبتنی بر پرورش گونه های بز، گوسفند و گاو اهلی به همراه شکار گونه های وحشی برای تأمین گوشت مصرفی و کالاهایی مانند خز را نشان می دهد، لازم به ذکر است که نسبت فراوانی گونه های گاو اهلی و گوسفندسانان در دوره های مس و سنگ میانی و جدید، اوروکی و مفرغ بسته به راهبردهای معیشتی در هر دوره، متفاوت بوده است. با در نظر گرفتن بقایای معماری و مقدار ثابت و بالای گاو اهلی در تمام ادوار این محوطه، استقرار در این سایت از نوع دائمی تشخیص داده شد. با توجه به طیف جانوری شناسایی شده در این محوطه و نتایج گرده شناسی زریبار، زیست بوم قلعه ننه و دشت مریوان متشکل از پوشش گیاهی گسترده ی جنگل- استپ بلوط به همراه رودخانه های سطحی بوده است و میزان بارش، حداقل در دوران مس و سنگ جدید از 600 میلی متر کمتر نبوده است.