علی عزیزی

در این پژوهش، اثر تنش خشکی در مراحل مختلف بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمیایی گیاه سرخارگل موردبررسی قرار گرفت. گیاهان در مرحله 10 برگی، قبل از گلدهی و گلدهی تحت تنش خشکی قرار گرفتند. آبیاری شامل سه سطح بدون تنش )شاهد(، تنش ملایم و تنش شدید )به ترتیب آبیاری در 80 ، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی( بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر برهمکنش سطوح آبیاری و مراحل رشد برای ویژگیهای سطح برگ، طول ساقه، قطر گل، وزن خشک گل، کلروفیل a ، کلروفیل b ، کاروتنوئید و فنل و فلاونوئید کل گل و ریشه معنیدار بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنیدار ویژگیهای رشدی، کلروفیل a ، کاروتنوئید و افزایش محتوای کلروفیل b گیاه سرخارگل در مراحل مختلف رشد گردید. غلظت فنل کل و فلاونوئید کل در کاپیتول، تحت تنش شدید خشکی به ترتیب به میزان 58 / 37 و 67 / 25 درصد افزایش پیدا کرد. همچنین ظرفیت آنتیاکسیدانی گل تحت تنش شدید خشکی افزایش پیدا کرد ولی تنش خشکی تأثیری بر میزان ظرفیت آنتیاکسیدانی ریشه نداشت. افزون بر این بیش از 70 درصد اجزاء اسانس در زمان اعمال تنش ملایم در مراحل 10 برگی و قبل از گلدهی و تنش شدید در هر سه مرحله رشد را چهار ترکیب جرماکرن دی، اِندُدکان، اِنتری دکان و اِناُن دکان تشکیل دادند. در مقایسه با شرایط تنش ملایم، بیشتر ترکیبات اسانس سرخارگل با اعمال تنش شدید در مراحل رشدی 10 برگی و قبل از گلدهی کاهش یافت اما در مرحله گلدهی افزایش پیدا کردند. تنش خشکی شدید باعث کاهش ترکیب جرماکرن دی در مراحل 10 برگی و گلدهی )به ترتیب به میزان 6 / 41 و 3 / 41 درصد( و افزایش آن در مرحله قبل از گلدهی ) 2 / 77 درصد( گردید.