علی عزیزی

این پژوهش با هدف بررسی کاربرد مرحله‌ای نور UV-C روی برخی ویژگی‌های کیفی و فیتوشیمیایی میوه توت فرنگی رقم پاروس طی دوره انبار 14 روزه در دمای 4 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 90-85 درصد انجام گرفت. این آزمایش در سال 1401 و به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور انجام شد. فاکتور اول نور UV-C (شاهد، بدون تابش UV-C)، تک مرحله‌ای، دو مرحله‌ای و چند مرحله‌ای با شدت4 کیلو ژول یر متر‌مربع(، و فاکتور دوم دوره انباری (صفر، 7 و 14 روز) بود. نتایج نشان داد که در پایان دوره انبارداری، میزان کاهش وزن و پوسیدگی در تیمار تابش چند مرحله‌ای UV-C به ترتیب 17/55 درصد و 73/72 بود. همچنین، این تیمار توانست سفتی و مقدار اسیدیته قابل تیتراسیون را به ترتیب 148 و 64 درصد بهتر از تیمار شاهد حفظ کند. بین میزان پی اچ تیمارهای UV-C در پایان انبارداری تفاوت معنی داری وجود نداشت. علاوه بر این، در پایان دوره انبارداری تیمار چند مرحله‌ای UV-C مقدار ویتامین ث (65/61 درصد)، محتوای فنل کل (44/49 درصد) و فعالیت آنتی اکسیدانی (92/22 درصد) بیشتری را نسبت به تیمار شاهد نشان داد. در تیمار تابش تک مرحله‌ای UV-C میزان محتوای فلاونوئید و آنتوسیانین کل به‌ترتیب 51 و 111 درصد بیشتر از تیمار شاهد در پایان انبارداری بود. تابش UV-C سبب کاهش مقدار L* شد، اما این کاهش در تیمار چند مرحله‌ای کمتر بود. همچنین، تحت تیمار UV-C افزایش میزان a* و زاویه هیو مشاهده شد که میزان این افزایش در تیمار چند مرحله‌ای بیشتر از سایر تیمارها بود. در مجموع، تابش چند مرحله‌ای UV-C بیشترین تأثیر را در افزایش ترکیب‌های زیست فعال و حفظ کیفیت میوه توت‌فرنگی نشان داد. تیمار دو مرحله‌ای UV-C نیز اثرات مثبت بیشتری نسبت به تیمار تک مرحله‌ای داشت.