علی عزیزی

مریم گلی (Salvia spp.) به‌عنوان یک گیاه دارویی مهم و مفید در طب سنتی و نیز در صنایع داروسازی در نظر گرفته می‌شود. عصاره گیاهان این جنس دارای مقادیر زیادی ترکیبات فنلی بوده و فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند. تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزیستی است و گزینش گونه‌هایی با تحمل به شوری و عملکرد و میزان بالای مواد مؤثره در شرایط تنش دارای اهمیت است. در این پژوهش اثر تنش شوری بر نشت الکترولیت‌ها و پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء، فنل‌کل، فلاونوئید‌کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی 9 گونه‌‌ و جمعیت‌ از مریم‌گلی شامل مریم‌گلی معمولی ) (Salvia officinalis با سه جمعیت همدان، اصفهان و شیراز، مریم‌گلی مزرعه‌روی ((S. nemorosa L.، مریم‌گلی ترکه‌ای S. virgata))، S. reuterana، S. sclarea، S. aethiopisو S. limbata بررسی شد. تاثیر نوع گونه و جمعیت مریم‌گلی و تنش شوری بر نشت الکترولیت‌ها، غلظت مالون دی آلدهید، فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در سطح احتمال یک درصد معنی-دار شد. اثرات متقابل تنش شوری و گونه‌های مریم‌گلی روی نشت الکترولیت‌ها و فلاونوئید کل در سطح احتمال پنج درصد و روی فنل کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و مالون دی آلدهید در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید. تنش شوری 75 میلی‌مولار NaCl نسبت به عدم تنش باعث افزایش نشت الکترولیت‌ها، غلظت مالون‌دی آلدهید، فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی-اکسیدانی برگ‌ها شد اگرچه گونه‌ها و جمعیت‌های مختلف عکس‌العمل متفاوتی نسبت به تنش شوری نشان دادند. بر اساس دو ویژگی درصد نشت الکترولیت‌ها و غلظت مالون دی‌آلدهید گونه‌های S.virgata، S.limbata و S.sclarea دارای بالاترین شاخص حساسیت به تنش شوری بوده و گونه‌های S.nemorosa و S.officinalis جمعیت شیراز دارای کمترین شاخص حساسیت به تنش بودند.