علی عزیزی

گیاه دارویی مریم گلی با نام علمی Salvia Officinalis متعلق به خانواده نعناعیان است. نور یکی از عوامل مهم تأثیرگذار روی رشد و ویژگی های فیتوشیمیایی گیاهان می باشد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی اثرات پرتوتابی تکمیلی فرابنفش و نورآبی روی برخی مواد مؤثره و ویژگی پاداکسایشی گیاه مریم گلی در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار شامل 1- شاهد (روشنایی طبیعی)، 2- نور آبی به مدت 4 ساعت در روز، 3- نور آبی به مدت 10 ساعت در روز، 4- نور فرابنفش B به مدت 5 دقیقه در روز و 5- نور فرابنفش B به مدت 15 دقیقه در روز اجرا شد. تیمارها به صوزت تکمیلی همراه با نور خورشید در چهار تکرار در سال 1400 در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشگاه بوعلی سینا، اعمال گردید و به دنبال آن برخی ویژگی های رشدی و فیتوشیمیایی گیاهان پرورش یافته اندازه گیری گردیدند. نتایج نشان داد، بیشترین ارتفاع گیاه مریم گلی در تیمار نور آبی به مدت 10 ساعت در روز (66/28 سانتی متر) مشاهده شد و کمترین ارتفاع گیاه در تیمار پرتو تابی نور فرابنفش B به مدت 15 دقیقه دیده شد. بیشترین وزن تر کل گیاه مریم گلی از تیمار اعمال نور آبی به مدت 10 ساعت در روز (93/4 گرم در بوته)حاصل شد و کمترین وزن تر کل در تیمار پرتو تابی نور فرابنفش B به مدت 15 دقیقه مشاهده شد. تیمار اعمال نور آبی به مدت 10 ساعت در روز منجر به بیشترین وزن تر و خشک برگ گیاه مریم گلی شد و کمترین وزن تر و خشگ برگ در تیمار پرتو تابی نور فرابنفش B به مدت 15 دقیقه دیده شد. بیشترین محتوای کلروفیل کل گیاه مریم گلی به ترتیب از تیمار اعمال نور آبی به مدت 10 ساعت در روز (39/32 درصد افزایش در مقایسه با شاهد) و تیمار اعمال نور آبی به مدت 4 ساعت در روز (02/16 درصد افزایش در مقایسه با شاهد) حاصل شد. بالاترین میزان کاروتنوئید گیاه مریم گلی به ترتیب در تیمار اعمال نور آبی به مدت 10 ساعت در روز (33/2 میلی گرم در گرم وزن تر) و تیمار اعمال نور آبی به مدت 4 ساعت در روز (76/1 میلی گرم در گرم وزن تر) دیده شد. بیشترین محتوای فنل کل گیاه مریم گلی به ترتیب در تیمار اعمال تیمار پرتو تابی نور فرابنفش B به مدت 15 دقیقه (09/59 میلی گرم در گرم عصاره) و تیمار پرتو تابی نور فرابنفش B به مدت 5 دقیقه (75/51 میلی گرم در گرم عصاره) دیده شد. بیشترین محتوای فلاونوئید گیاه مریم گلی در تیمار اعمال تیمار پرتو تابی نو