علی عزیزی

این پژوهش به منظور بررسی اثر اسیدسالیسلیک روی برخی از شاخص های رشد و صفات فیتوشیمیایی در شرایط تنش فرابنفش B روی گیاه دارویی رزماری (.Rosemarinus officinalis L) انجام شد. آزمایش گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام گرفت. فاکتور اول اسید سالیسیلیک در 3 سطح (0، 5/0 و 1 میلی مولار) و فاکتور دوم تابش پرتو فرابنفش B با طول موج 312 نانومتر و شدت 2/17 کیلوژول بر مترمربع در 3 سطح (0، 5 و 10 دقیقه در روز) بود. محلول پاشی اسید سالیسیلیک و پرتودهی گیاهان به مدت 8 هفته و به صورت یک روز در میان صورت گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک کل، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ریشه و ساقه تحت تیمار فرابنفش B کاهش و توسط تیمار اسید سالیسیلیک نسبت به شاهد افزایش یافت. بیشترین میزان وزن تر ریشه و ساقه، وزن خشک کل و ارتفاع مربوط به تیمار ساده 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک به ترتیب (38/6 و 28/5 گرم، 33/28 سانتی متر) بود. همچنین در اثر متقابل تنش فرابنفش B و تیمار اسید سالیسیلیک بیشترین وزن تر کل (23/21 گرم)، وزن تر و خشک برگ (28/15 و 48/5 گرم) و وزن خشک ریشه و ساقه (45/3 گرم) در تیمار های شاهد فرابنفش B و اسید سالیسیلیک 1 میلی مولار مشاهده گردید. در اثر متقابل پرتودهی فرابنفش B و تیمار اسید سالیسیلیک بیشترین درصد عملکرد برگ مربوط به تیمار 10 دقیقه تابش فرابنفش B بدون حضور اسید سالیسیلیک (42/22 درصد) بود. اثر ساده تنش فرابنفش B موجب کاهش میزان کلروفیل کل، a، b و کارتنوئید کل نسبت به گیاه شاهد و همچنین اثر ساده محلول پاشی اسید سالیسیلیک باعث افزایش میزان آن ها نسبت به گیاه شاهد شد. بیشترین میزان کلروفیل کل (51/6 میلی گرم در گرم وزن تر)، کلروفیل a (85/4 میلی گرم در گرم وزن تر)، کلروفیل b (63/1 میلی گرم در گرم وزن تر) و کارتنوئید (91/1 میلی گرم در گرم وزن تر) در تیمار 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک مشاهده گردید. همچنین در اثر متقابل تنش فرابنفشB و تیمار اسید سالیسیلیک بیشترین میزان کارتنوئید کل (45/2 میلی گرم در گرم وزن تر) مربوط به تیمار شاهد فرابنفش B و 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک بود. اثر ساده تنش فرابنفش B باعث افزایش میزان فنل کل، فلاونوئید کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی و تانن کل در این گیاه شد. بیشترین میزان فنل کل (12/134 میلی گر