یکی از مهم ترین عوامل محیطی تأثیرگذار در رشد و فیزیولوژی گیاهان، نور می باشد و تغییرات در طیف نور، منجر به تغییر در مقدار و ترکیب متابولیت های ثانویه می شود. پژوهش حاضر برای بررسی اثرات پرتو UV-B و UV-C بر روی برخی صفات فیتوشیمیایی برگ دو واریته اطلسی (Petunia hybrida) انجام شده است. بدین منظور، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. فاکتور اول، واریته در 2 سطح (پرگل و گل درشت) و فاکتور دوم، نور فرابنفش در6 سطح (شاهد، UV-B 2 دقیقه، UV-B 5 دقیقه، UV-C 30 ثانیه، UV-C 5/1 دقیقه و UV ترکیبی (UV-B 2 دقیقه و UV-C 30 ثانیه) در روز بود. پرتوتابی یک ماه بعد از کشت بذر، به مدت 15 روز صورت گرفت. بر اساس نتایج این پژوهش، سطح برگ به شدت کاهش یافت و در هر دو واریته میزان فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت پاداکسایشی افزایش یافت. با توجه به بیشتر بودن میانگین فنل کل و فلاونوئید کل واریته گل درشت نسبت به واریته پرگل، ترکیبات فلاونوئیدی شناسایی شده در واریته پرگل، از قبیل کوئرستین، رزمارینیک اسید و سالویانولیک اسید سنجیده شد که بیشترین میزان کوئرستین (22/0 میلی گرم بر گرم وزن خشک) در UV-C 30 ثانیه مشاهده شد. مقدار رزمارینیک اسید نیز در UV-C 5/1 دقیقه بیشترین افزایش (تقریبا" یک ونیم برابر شاهد) را نشان داد. میزان سالویانولیک اسید نیز در اثر پرتوتابی فرابنفش کاهش یافت. در میزان هر سه اسید فنلیک اندازه گیری شده در فرابنفش ترکیبی کاهش دیده شد. نتایج همبستگی ساده بین صفات در هر دو واریته، وجود همبستگی معنی دار بین ترکیبات فنلی و فعالیت پاداکسایشی را نشان داد. در نهایت بر اساس یافته های این پژوهش، می توان چنین استنباط کرد که تغییرات در نوع و مدت تابش فرابنفش روی گیاه اطلسی باعث تغییرات در برخی مواد مؤثره فنلیک این گیاه می شود. این امر در آینده می تواند مد نظر تولیدکنندگان به لحاظ پرورش این گیاه تحت شرایط گلخانه ای، جهت بهره برداری از ترکیبات مؤثره قرار گیرد.
