علی عزیزی

تاج خروس گسترده یکی از گیاهان خانواده Amaranthaceae می باشد که می تواند به عنوان گیاه دارویی و سبزی در تغذیه انسان جای گیرد به منظور تعیین ویژگی های جوانه زنی و تعیین نوع خواب این گیاه و روش شکستن خواب و تعیین دماهای کاردینال جوانه زنی بذور این گیاه و تاثیر مراحل فنولوژیکی بر برخی مواد موثره در این گونه، چند آزمایش به صورت جداگانه انجام گرفت. آزمایش اول جهت تعیین خواب و روش شکستن خواب بذور در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار و 4 تکرار 25 بذری، شامل سرمادهی مرطوب در دمای 3 و 6 درجه سانتی گراد به مدت 1، 2 و 3 هفته، نیترات پتاسیم با غلظت های 250، 500 و 750 میلی گرم بر لیتر و خراش دهی با کاغذ سمباده به مدت 5، 10 و 15 دقیقه اجرا گردید و درصد و سرعت جوانه زنی بذور محاسبه گردید. این نتیجه به دست آمد که بهترین روش برای شکستن خواب بذور، تیمار کاغذ سمباده به مدت 15 دقیقه و سرمادهی مرطوب در دمای 3 درجه سانتی گراد بود. بنابراین مشخص شد که خواب بذور تاج خروس گسترده از نوع فیزیکی می باشد. آزمایش دوم جهت تعیین دماهای کاردینال جوانه زنی بذور در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل 9 تیمار دمایی با 4 تکرار 25 بذری صورت گرفت. تیمارها شامل دمای 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی گراد بودند. سپس با تعیین سرعت جوانه زنی و برازش مناسب ترین مدل رگرسیونی بین درجه حرارت و سرعت جوانه زنی درجه حرارت های کاردینال جوانه زنی شامل درجه حرارت حداقل، مطلوب و حداکثر به ترتیب معادل 16/6، 41/26 و 67/40 درجه سانتی گراد و بهترین مدل برای تعیین دماهای کاردینال مدل دوتکه ای انتخاب شد. آزمایش سوم جهت تعیین برخی مواد موثره گیاه تاج خروس گسترده در مراحل مختلف فنولوژیکی، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تیمار و 3 تکرار انجام گرفت. تیمارها شامل مرحله 8 برگی، مرحله گلدهی و مرحله بذردهی بودند. متغیرهای اندازه گیری شده شامل میزان کلروفیلa ، b و کارتنوئید در برگ، میزان فنل کل اندام هوایی، میزان فلاونوئیدکل اندام هوایی، میزان تانن، ظرفیت آنتی اکسیدانی، محتوای کوئرستین، روتین، اسیدکلروژنیک و اسید کافئیک بودند. بیش ترین محتوای کلروفیل کل به میزان 05/2 میلی گرم بر گرم در مرحله بذردهی وکمترین محتوای کلروفیل کل به مقدار94/0 میلی گرم در گرم در مرحله 8 برگی مشاهده شد. بیش ترین محتوای کلروفیل a و b در مرحله بذردهی وکم