علی عزیزی

عوامل محیطی مختلف نه تنها باعث تغییرات در رشد بلکه باعث تغییر در کمیت و کیفیت متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی می شوند. یکی از مهم ترین فاکتور های محیطی تاثیرگذار در رشد و فیزیولوژی گیاهان نور می باشد و تغییرات در طیف نور منجر به تغییر در مقدار و نوع متابولیت های ثانویه می شود. نعناع فلفلی یکی از مهم ترین گیاهان اسانس دار در جهان محسوب می شود و تولید اسانس توسط سلول های ترشحی کرک های غده ای روی اندام های هوایی شامل برگ و ساقه می باشد که تحت تاثیر فاکتورهای محیطی است. در پژوهش حاضر تاثیر نوردهی تکمیلی با نور آبی و فرابنفش A روی برخی ویژگی های اگروفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی نعناع فلفلی (Mentha× piperita L). مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور گیاهان به مدت 60 روز در شرایط گلخانه ای تحت پرتودهی تکمیلی با نور آبی و فرابنفش A، نور ترکیبی (فرابنفش A و نورآبی)، با لامپ های LEDدر ساعت های 9، 11، 13، 15 هرکدام به مدت 60 دقیقه، تیمار شدند. بر اساس نتایج به دست آمده تعداد ساقه و تعداد گره و سطح برگ تحت تاثیر نوردهی تکمیلی قرار گرفت. بیشترین بیوماس گیاهی در تیمار نور آبی مشاهده گردید وپرتودهی تکمیلی با فرابنفش A کاهش بیوماس گیاهی را باعث گردید. بیشترین محتوای کلروفیل a، b و کلروفیل کل و کاروتنوئید در تیمار نوری ترکیبی (فرابنفشA وآبی) به دست آمد در حالی که کمترین محتوای کلروفیل a، b وکلروفیل کل و کاروتنوئید درگیاه شاهد مشاهده شد. در مقایسه بین نورهای تکمیلی، نور ترکیبی (فرابنفش Aو نور آبی) موجب افزایش فنل کل و نور آبی موجب کاهش محتوای فنل کل شد. تابش نور ترکیبی( فرابنفش A وآبی) موجب افزایش فلاونوئید کل و آنتوسیانین گردید در حالی که کمترین میزان فلاونوئید و آنتوسیانین در گیاه شاهد ثبت گردید. بیشترین میزان درصد بازدارندگی در تیمار نوری فرابنفشA و کمترین درصد بازدارندگی در شاهد مشاهده گردید. بیشترین مقدار تانن کل در گیاه شاهد و نور آبی و کم ترین در نور فرابنفش A یافت شد. .بیشترین مقدار پروتئین و کربوهیدرات محلول در تیمار تکمیلی نور آبی و کمترین درگیاه شاهد مشاهده شد. بالاترین میزان اسانس در نوردهی تکمیلی آبی با میانگین 84/1 درصد مشاهده گردید. کمترین مقدار درصد وزنی اسانس در پرتودهی نور ترکیبی با میانگین 13/1 درصد یافت شد. نوردهی تکمیلی موجب تغییراتی در ترکیبات تشکیل دهنده ی اسانس گردی