علی عزیزی

تاتوره یکی از گیاهان مهم دارویی است که به طور طبیعی، بذور رسیده آن دارای خواب بذر می باشند و این خصوصیت، جوانه زنی آن را با مشکل مواجه می سازد. به طور معمول، شدت و میزان خواب بذر در بین جمعیت های مختلف یک گونه ، متنوع و القاء پذیر می باشد. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل اول شامل دو اکوتیپ داتوره (اصفهان و همدان) و عامل دوم شامل 6 سطح تیماری شکست خواب (شاهد، خراش دهی با ماسه به مدت 15 دقیقه، خراش دهی با کاغذ سمباده، آب جاری 72 ساعت، اسیدسولفوریک 80 درصد به مدت 120 ثانیه و استفاده از سود (NaOH) 10 درصد به مدت 90 دقیقه) بودند. صفات درصد جوانه زنی، میانگین سرعت جوانه زنی، سرعت جوانه زنی وشاخص جوانه زنی برای تیمارهای مختلف محاسبه گردیدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اثر تیمار و اثر متقابل تیمار در اکوتیپ برای هر چهار شاخص جوانه زنی معنی دار (p<0.01) بودند. بیش ترین درصد جوانه زنی، میانگین سرعت جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و شاخص جوانه زنی به ترتیب با مقادیر 67/61، 187/1، 03/6 ، 9/2 در اکوتیپ اصفهان و با استفاده از سود 10 درصد بدست آمدند. بیشترین درصد جوانه زنی در اکوتیپ همدان (35 درصد) تحت تاثیر تیمار خراش دهی با کاغذ سمباده به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده اظهار می گردد که بخش عمده ای از خواب بذر گیاه تاتوره ناشی از پوسته نفوذناذیر آن می باشد.