امروزه کشاورزی به سوی تولید محصولات ارگانیک پیش می رود و در تولید محصولات ارگانیک، قارچ های میکوریز نقش مهمی را ایفا می کنند. در این پژوهش پیامدهای مایه زنی قارچ میکوریز بر ویژگی های رشدی و فیتوشیمیایی سه گیاه دارویی ختمی، گاوزبان و مریم گلی مزرعه روی مورد مطالعه قرارگرفت. در این پژوهش، سه آزمایش گلدانی مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار شامل کاربرد قارچ های میکوریز (گلوموس موسه آ، گلوموس اینترارادیسز و آمیخته دو گونه قارچی گلوموس موسه آ و گلوموس اینترارادیسز و عدم مایه زنی قارچ میکوریز به عنوان شاهد) در چهار تکرار روی سه گیاه دارویی مذکور انجام گرفت. ویژگی های رشدی گیاهان شامل ارتفاع بوته، تعداد گل، تعداد برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن تر ریشه و وزن خشک ریشه اندازه گیری شد. برای بررسی اثر کاربرد قارچ های میکوریز بر ویژگی های فیتوشیمیایی نیز، مقدار غلظت فنول کل، فلاونوئید کل، آنتوسیانین کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی در عصاره گیاهان اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مایه زنی بذور سه گیاه دارویی گاوزبان، ختمی و مریم گلی مزرعه روی با دو گونه قارچی گلوموس موسه آ و گلوموس اینترارادیسز به صورت مجزا و آمیخته بر ویژگی های رشدی اندازه گیری شده موثر بوده و موجب افزایش در مقدار شاخص های مذکور در مقایسه با عدم کاربرد قارچ میکوریز شد. ارزیابی ویژگی های فیتوشیمیایی در عصاره هر سه گیاه، اثر کاربرد قارچ های میکوریز را معنی دار نشان داد و به موجب استفاده از این قارچ ها در بستر کشت گیاهان دارویی مذکور، در میزان تمامی شاخص های پاداکسایشی اندازه گیری شده در مقایسه با عدم کاربرد آن ها، افزایش دیده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، پیامد مایه زنی قارچ میکوریز آربوسکولار ختمی، گاوزبان و مریم گلی مزرعه روی را افزایش در ویژگی های رشدی و فیتوشیمایی نشان داد اما کمیت و کیفیت این اثرات بسته به گونه ی قارچی و جنس و گونه گیاهان مورد استفاده متفاوت بود. به طوری که نتایج پژوهش حاضر نشان داد، در میان گیاهان مورد مطالعه گیاه گاوزبان بیشتر تحت تاثیر هم زیستی با قارچ قرار گرفت و کاربرد آمیخته دو گونه قارچ گلوموس موسه آ و گلوموس اینترارادیسز بیشتر توانست باعث بهبود شاخص های کمی و کیفی گیاهان دارویی گردد.
