علی عزیزی

یکی از روش های تکثیر گیاه اکالیپتوس(Eucalyptus camaldulensis Dehnh) از طریق قلمه است. با این وجود قلمه های این گیاه به راحتی ریشه دار نشده و معمولاً نیاز به تیمارهای هورمونی ویژه دارند. در یک پژوهش گلخانه ای به منظور بررسی برهم کنش هورمون اکسین و روش تغذیه کودی در فرایند ریشه زایی، تأثیر غلظت های مختلف IBA و دو نوع کود زیستی (بارور و نیتروکسین) به همراه کود محلول معدنی (شیمیایی) بر ریشه زایی قلمه های اکالیپتوس مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور اکسینIBA (در پنج سطح، شامل غلظت های صفر، 500، 1000، 2000 و 4000 ppm) و تغذیه کودی (در چهار سطح شامل 1- کود بارور + نصف کود کامل معدنی،2- نیتروکسین + نصف کود کامل معدنی، 3- نصف کود کامل معدنی و 4-کود کامل معدنی) در پنج تکرار انجام گرفت. صفاتی از قبیل تعداد ریشه، طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه و درصد ریشه زایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که استفاده از کودهای بیولوژیک باعث افزایش معنی دار در بروز صفات مورد اندازه گیری نسبت به تیمار با کود شیمیایی شدند. برهم کنش بین کود زیستی و IBA روی تمام صفات مورد ارزیابی معنی دار بود به طوری که استفاده از مقادیر نسبتاً پایین هورمون IBAبه غلظت ppm 500 به همراه کودهای زیستی سبب ایجاد بیشترین وزن خشک ریشه شدند و به تبع آن ریشه های ضخیم تری تولید شد. مصرف مقادیر نسبتاً بالای اکسینIBA به غلظت ppm 2000 همراه با کودهای زیستی به صورت توأم، بیشترین درصد ریشه زایی را در قلمه ها نسبت به استفاده از کودهای شیمیایی به همراه داشت. غلظت 500 ppm باعث افزایش میانگین صفات وزن تر و وزن خشک ریشه گردید. در نتیجه ریشه های قطورتری تشکیل شدند. با توجه به این ضخیم تر بودن ریشه ها ریسک جابجایی نهال کاهش می یابد. برهم کنش (اثر متقابل) هورمون 2000 ppm به همراه هر دو نوع کود زیستی درصد ریشه زایی را افزایش داد. بنابراین، این ترکیبات همسو با هورمون، قابلیت ریشه-زایی را افزایش می دهند.