احمد احمدی

اسکراپی یا بیماری آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل قابل انتقال (TES) یک بیماری عفونی کشنده گوسفند و بز است که روی سیستم عصبی مرکزی حیوان تاثیر می گذارد. اسکراپی در گوسفندان برای اولین بار در اروپا شناسایی شد که ابتدا باعث کاهش تولید شیر و ضعیف شدن حیوان شده و در نهایت مرگ حیوان را به دنبال دارد. ژن پروتئین پرایون (PRNP) روی کروموزوم شماره 13 گوسفند قرار گرفته و از 3 اگزون و 2 اینترون تشکیل شده است. تنوع ژنتیکی در ژن PRNP در کدون های زیادی مشاهده شده است اما وجود چندشکلی در برخی جایگاه های کدونی نادر بوده و تنها در 3 کدون مربوط به بخشی از اگزون شماره 3 (کدون های 136، 154 و 171) از این ژن در ارتباط با وقوع اسکراپی گزارش شده است. در این پژوهش، از 124 راس گوسفند ( 85 راس نؤاد مهربان و 39 راس نژاد رومانف) نمونه های خون جمع آوری شد و سپس استخراج DNA و کنترل کمی و کیفی آن انجام گرفت و با استفاده از یک جفت پرایمر اختصاصی یک قطعه 173جفت بازی )باز 498 تا 670 از توالی بخشی از اگزون سه( ژن پروتئین پرایون تکثیر شد. با استفاده از تکنیک PCR-SSCP الگوی های باندی )چند شکلی ها( برای هریک از نمونه ها در جمعیت مورد مطالعه شناسایی شدند و بعد از توالی یابی جهش تک نوکلئوتیدی در جایگاه 625 (128 قطعه مورد مطالعه( اگزون 3 ژن مشاهده شد که این جهش در کدون 171 باعث تغییر اسید آمینه آرژنین (R) به گلوتامین (Q) گردید در این مطالعه سه هاپلوتایپ ARR/ARR، ARR/ARQ و ARQ/ARQ شناسایی شد که بیشترین فراوانی مربوط به هاپلوتایپ مقاومت بالا به بیماری اسکراپی (ARR/ARR) بود. در گروه گوسفندان مهربان 61/2 درصد و در گوسفندان رومانف 46/15 درصد نمونه ها با داشتن ژنوتیپ ARR/ARR در دسته گوسفندان مقاومت بالا به این بیماری قرار گرفتند. اطلاعات بدست آمده در این پژوهش شاید بتواند برای برنامه های اصلاحی جهت کنترل این بیماری در جمعیت گوسفندان ایران موثر باشد.